به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، اين روزها بحث کاهش جمعيت ايران بدون ترديد يکي از مهم‌ترين موضوعات اجتماعي و سياسي و حتي فرهنگي ايران است؛ موضوعي که سازمان ملل هم درباره آن سخن گفته و اعلام کرده ايران در کاهش سريع نرخ رشد جمعيت رکوردي عجيب به جاي گذاشته است.
براساس آمارها، نرخ باروري در ايران به ?/?رسيده و حتي پيش‌بيني مي‌شود با موج فعلي کاهش جمعيت به رقمي پايين‌تر از اين عدد هم سقوط کند.
برخي صاحبنظران براين باورند که کاهش جمعيت در ?? سال آينده نتايج چشمگير خود را نشان خواهد داد، آنچنانکه جامعه از افراد ?? تا ?? ساله اشباع خواهد شد و اين در حالي است که اين روزها ?? ميليون جوان مجرد در جامعه ايراني زندگي مي‌کنند. جوانان مجردي که حتي برخي از آنها به وادي تجرد قطعي هم ورود پيدا کرده‌اند.
* رسانه‌هاي زنجيري روي فرکانس سبک زندگي
در اين ميان منابع خبري به تازگي از اختصاص هزينه قابل توجهي از سوي برخي کشورهاي غربي براي تاثيرگذاري در روند جمعيتي ايران خبر مي‌دهند. حال به نظر مي‌رسد يکي از مهم‌ترين اين مکان‌هاي سرمايه‌گذاري، رسانه‌ها هستند.رسانه‌هايي که هر روز تعداد جديدي از آنها با بودجه‌هاي قابل توجه تاسيس مي‌شوند و در همه آنها نکات مشترک يکساني درباره سبک زندگي مطرح مي‌شود!
يکي از مهم‌ترين راه‌هاي نفوذ اين رسانه‌ها به تفکر جامعه ايران و ايجاد تغيير نگرش به موضوع جمعيت در بين ايرانيان پروراندن يک نوع طرز فکر خاص از طريق رسانه‌هاست. در چندين سال گذشته برنامه‌هايي با عنوان برنامه‌هاي بهداشت و سلامت در بسياري از رسانه‌هاي خارجي و شبکه‌هاي ماهواره‌اي پخش شده است، اين در حالي است که دراين برنامه‌ها درباره مسائلي همچون بارداري به گونه‌اي ديگر صحبت مي‌شود.
کارشناسان اين برنامه‌ها نه توصيه‌اي براي چگونه باردار شدن دارند و نه پيشنهادي براي سلامتي مادران باردار، بلکه تنها از اين سخن مي‌گويند که زنان ايراني تنها در صورت زدن قيد بارداري مي‌توانند از سلامتي کامل برخوردار باشند.
* سلامتي و ثروت در گرو فراموشي فرزندآوري
تاکتيک دوم در اينگونه تاثيرگذاري برنامه‌هايي است که تحت عنوان برنامه‌هاي ورزشي پخش مي‌شود. در اين برنامه‌ها که بسياري از آنها براي زنان پخش مي‌شود به صورت مکرر تاکيد مي‌شود که بارداري بشدت فيزيک زنان را به هم مي‌ريزد و اين به هم خوردن و به اصطلاح افزايش وزن ديگر قابل بازگشت نيست. در حقيقت در اين روش نوعي هراس نسبت به از دست رفتن فيزيک بدني در زنان ايجاد مي‌کنند. در اينگونه برنامه‌ها فرد آموزش دهنده ورزش و نرمش در بسياري اوقات حتي بدون اطلاع از مسائل پزشکي، دائم براين موضوع تاکيد دارد که اگر خواهان بدن زيبا و فيزيکي مناسب هستيد بايد دور بارداري را خط بکشيد. در حقيقت از بارداري براي دختران جوان يک غول بزرگ مي‌سازند! در اين ميان مساله سوم که در اين رسانه‌ها به طور دائم درباره آن صحبت مي‌شود، بحث توانايي نداشتن بيشتر افراد جامعه ايراني براي پرداخت هزينه يک بچه است. دراين باره، سياهنمايي فوق‌العاده در دستور کار اين رسانه‌ها قرار دارد، برنامه‌هايي همچون «نوبت شما بي‌بي‌سي» و همچنين «خيابان زندگي» صداي آمريکا به طور دائم در طول هفته با ارائه آمارهاي عجيب و غريب از زندگي ايرانيان، آنها را به شکل قابل تاملي به داشتن فرزند کمتر تشويق مي‌کنند.
*پايه‌ريزي براي نگاه منفي به جمعيت
در همين باره پرويز علي بخشي، روانشناس و استاد دانشگاه بر اين باور است که شبکه‌هاي ماهواره‌اي در بخشي از فعاليت خود تلاش دارند در ابتدا ذهن مخاطب ايراني را از اطلاعات غلط پرکنند، به صورتي که از لحاظ روانشناسي به محض اينکه نامي از بارداري و فرزندآوري برده مي‌شود، مخاطب ايراني ذهنش ناخودآگاه به سوي سختي، فقر و همچنين از بين بردن فيزيک بدن مي‌رود، دليل اين موضوع هم اين است که اين رسانه‌ها ذهن مخاطب را بشدت با اينگونه مسائل به اختيار خود درمي‌آورند. اين استاد دانشگاه در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» مي‌افزايد: زماني که زن ايراني در حال تماشاي اينگونه برنامه‌ها است در واقع به تدريج و به صورت ناخودآگاه در معرض تغيير نگرش هم خواهد بود، چرا که اين رسانه‌ها بنيان خانواده را به گونه‌اي نشانه مي‌روند که در ذهن مخاطب خود بي‌معنا بودن داشتن فرزند را القا مي‌کنند.
* برچسب‌زني،تاکتيک رواني اثرگذار
اظهارات اين کارشناس روانشناسي اجتماعي در شرايطي مطرح مي‌شود که در برخي از برنامه‌هاي شبکه «من وتو» بر اين تاکيد مي‌شود که فرزندآوري نوعي عقب‌ماندگي محسوب مي‌شود، آنچنان که مجري اين برنامه‌ها اينگونه بيان مي‌کند که در عصر جديد فرزندآوري نوعي نشان تحجر و بازگشت به گذشته در زنان ايراني است. به گفته علي بخشي، برچسب زدن يکي از تاکتيک‌هاي رايج اين رسانه‌ها در مسائل اجتماعي است، براي مثال کسي که از حجاب برخوردار باشد به طور غيرمستقيم عقب‌مانده ناميده مي‌شود يا کسي که به فرزندآوري علاقه داشته باشد سنتي و واپس‌گرا خوانده مي‌شود. در واقع اين نوع برچسب‌زني مي‌تواند باعث شود برخي زنان نسل جديد اين برچسب‌ها را نسبت به دوستانشان تکرار کنند. به تدريج همين موضوع باعث خواهد شد تا زنان براي برچسب نخوردن در جمع دوستان از صحبت يا عمل به فرزندآوري خودداري کنند.
* سياهنمايي و آينده هراسي تاکتيکي براي ترساندن زوج‌ها
همچنين مهدي اسماعيلي، کارشناس رسانه هم درباره تاکتيک‌هاي شبکه‌هاي ماهواره‌اي براي تاثيرگذاري در روند جمعيت ايران در گفت‌وگويي با «وطن امروز» تاکيد دارد سياهنمايي در اين رسانه‌ها در چندين سال گذشته تغيير رفتار اجتماعي ايرانيان را هدف گرفته است. وي يادآور مي‌شود: اين رسانه‌ها درباره ارتباط اقتصاد خانواده با فقر آنقدر صحبت مي‌کنند و ذهن مخاطب را مورد هدف سيگنال‌هاي منفي قرار مي‌دهند که به تدريج والدين جوان را از همه چيز نااميد مي‌کنند. به گفته اسماعيلي، مهم‌ترين تاثير اين نااميدي اين خواهد بود که زوج‌هاي جوان هيچ تحول تازه‌اي در زندگي خود ايجاد نخواهند کرد و به اين ترتيب پس از اين موج‌هاي نااميد کننده خبري از فرزند نخواهد بود. از سوي ديگر به باور برخي صاحبنظران، تاکيد بر تکيه‌کلام‌هايي همچون زندگي با رفاه بدون داشتن فرزند، خواب‌هاي راحت بدون فرزند، فرزند کمتر و فقر کمتر از جمله اتفاقاتي است که در بسياري از برنامه‌هاي شبکه‌هاي ماهواره‌اي و در ديالوگ‌هاي بين مجريان و کارشناسان اين شبکه‌ها تکرار مي‌شود.
* تبليغ روابط نامشروع به جاي ازدواج
پرويز علي بخشي، روانشناس اجتماعي،دراين باره با نگاهي به يک موضوع تکميلي با عنوان ازدواج، خاطرنشان مي‌کند: اين رسانه‌ها در اين راه گام به گام پيش مي‌روند، اين روزها درباره مزيت‌هاي فرزند کمتر و حتي فرزند نداشتن براي زوجين به انواع گوناگون مي‌گويند و چند وقت بعد درباره بهتر بودن دوستي‌هاي نامشروع به جاي ازدواج صحبت مي‌کنند. آنها آنقدر اين جملات و واژه‌ها را تکرار مي‌کنند که مخاطب به تدريج اين جملات را در رفتارهاي خود بازتاب مي‌دهد و بازتاب آن همين تغيير فرهنگي امروزي است که در جامعه ما جريان دارد. هنگامي که روابط خارج از ازدواج در جامعه باب شود به تدريج بنيان خانواده رنگ خود را از دست مي‌دهد و به همين دليل هم ديگر نمي‌توان انتظار افزايش جمعيت از جامعه ايران داشت. البته درباره راه‌هاي مقابله با اين جريان، بسياري از کارشناسان نقش رسانه‌هاي داخلي و بويژه صدا و سيما را برجسته مي‌دانند و تاکيد مي‌کنند بايد ساز و کار مناسبي براي آگاه‌سازي مردم نسبت به خطرات اينگونه برنامه‌هاي ماهواره‌اي تدوين و به کار گرفته شود، چرا که شبکه‌هاي ماهواره‌اي از کم اطلاعي مخاطبان خود به بهترين شکل ممکن براي اهداف سازماني استفاده مي‌کنند.