رفتارهاي والدين نه تنها در لحظه بر کودکان تأثير مي‌گذارند، بلکه مي‌توانند خاطرات ماندگاري را در ذهن آن‌ها ثبت کنند که تا سال‌هاي بزرگسالي نيز همراهشان خواهد بود.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار؛ رفتارهاي والدين نه تنها در لحظه بر کودکان تأثير مي‌گذارند، بلکه مي‌توانند خاطرات ماندگاري را در ذهن آن‌ها ثبت کنند که تا سال‌هاي بزرگسالي نيز همراهشان خواهد بود. اين خاطرات، چه مثبت و چه منفي، نقش مهمي در شکل‌گيري شخصيت، سلامت روان و نوع نگرش کودکان به زندگي ايفا مي‌کنند.
آگاهي از رفتارهايي که به طور خاص در حافظه کودکان ماندگار مي‌شوند و پرهيز از رفتارهاي آسيب‌زا، گامي اساسي در تربيت فرزنداني سالم و موفق است.
رفتارهاي منفي که خاطرات ماندگار و آسيب‌زا ايجاد مي‌کنند
حافظه کودکان در سال‌هاي اوليه زندگي بسيار حساس و شکل‌پذير است. تجربيات و تعاملات آن‌ها با والدين، به ويژه آن‌هايي که با احساسات قوي همراه هستند، به احتمال زياد در حافظه بلندمدتشان ثبت مي‌شوند. درک اين موضوع براي والدين حياتي است تا با آگاهي بيشتري با فرزندان خود رفتار کنند.
اختلافات شديد و مکرر والدين
توضيحات: مشاجرات بلند، فرياد زدن، بي‌احترامي و رفتارهاي خصمانه بين والدين، به شدت براي کودکان ترسناک و استرس‌زا است. اين صحنه‌ها مي‌توانند احساس ناامني، اضطراب و حتي گناه را در آن‌ها ايجاد کنند. کودکان ممکن است خود را مسئول اين اختلافات بدانند يا از آينده خانواده‌شان نگران شوند.
تأثيرات بلندمدت: اين خاطرات مي‌توانند منجر به مشکلات عاطفي، رفتاري، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات در روابط آينده کودکان شوند.
فرق گذاشتن آشکار بين فرزندان
توضيحات: نشان دادن تبعيض در محبت، توجه، دادن امتيازات يا سرزنش‌ها بين فرزندان، احساس عميقي از بي‌عدالتي و دوست داشته نشدن را در کودکي که مورد تبعيض قرار گرفته ايجاد مي‌کند.
تأثيرات بلندمدت: اين تجربه مي‌تواند منجر به احساس بي‌ارزشي، حسادت، خشم، کاهش اعتماد به نفس، مشکلات در روابط خواهر و برادري و حتي افسردگي شود. کودکي که احساس مي‌کند کمتر دوست داشته مي‌شود، ممکن است در بزرگسالي نيز با احساس ناامني و تلاش براي جلب رضايت ديگران دست و پنجه نرم کند.
تمسخر و تحقير فيزيک بدني کودک
توضيحات: مسخره کردن قد، وزن، شکل بيني، نوع راه رفتن يا هر ويژگي ظاهري ديگر کودک، به شدت به عزت نفس او آسيب مي‌رساند. کودکان در اين سنين بسيار حساس هستند و نظرات والدين را به عنوان حقيقتي درباره خودشان مي‌پذيرند.
تأثيرات بلندمدت: اين تمسخرها مي‌توانند منجر به تصوير بدني منفي، کاهش اعتماد به نفس، احساس شرم از ظاهر خود، اضطراب اجتماعي و حتي اختلالات خوردن در بزرگسالي شوند.
ناديده گرفتن موفقيت‌ها و تلاش‌هاي کودک
توضيحات: بي‌توجهي به دستاوردها، تلاش‌ها و پيشرفت‌هاي کودک، حتي اگر کوچک باشند، اين پيام را به او منتقل مي‌کند که تلاش‌هايش ارزشمند نيستند و ديده نمي‌شود.
تأثيرات بلندمدت: اين بي‌توجهي مي‌تواند انگيزه کودک را براي يادگيري و پيشرفت کاهش دهد، احساس بي‌کفايتي را در او تقويت کند و منجر به کاهش اعتماد به نفس و عدم تمايل به ريسک کردن در بزرگسالي شود.
بي‌توجهي مداوم به خواسته‌ها و نيازهاي کودک
توضيحات: ناديده گرفتن مکرر نيازهاي عاطفي، جسمي يا حتي خواسته‌هاي معقول کودک، احساس بي‌اهميت بودن و دوست داشته نشدن را در او ايجاد مي‌کند.
تأثيرات بلندمدت: اين تجربه مي‌تواند منجر به مشکلات در تنظيم هيجانات، وابستگي ناسالم در روابط آينده، احساس خشم و رنجش و مشکلات در برقراري ارتباط مؤثر با ديگران شود.
خطاب کردن کودک با القاب زشت و توهين‌آميز
توضيحات: استفاده از کلمات منفي، تحقيرآميز و القاب زشت براي صدا زدن کودک، به شدت به عزت نفس و احساس ارزشمندي او آسيب مي‌رساند. کودکان اين کلمات را دروني مي‌کنند و ممکن است باور کنند که واقعاً همان چيزي هستند که خطاب شده‌اند.
تأثيرات بلندمدت: اين رفتار مي‌تواند منجر به کاهش عزت نفس، احساس شرم و گناه، مشکلات در روابط اجتماعي، افزايش احتمال رفتارهاي پرخاشگرانه و حتي افسردگي شود.
تجربه آزار جنسي
توضيحات: هرگونه رفتار جنسي غيرمجاز و مزاحمتي با کودک، يک تجربه به شدت آسيب‌زا و تروماتيک است که پيامدهاي ويرانگري بر سلامت جسمي و رواني او دارد.
تأثيرات بلندمدت: اين تجربه مي‌تواند منجر به مشکلات رواني جدي مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، افسردگي، اضطراب، مشکلات در روابط صميمانه، احساس گناه و شرم، و مشکلات جنسي در بزرگسالي شود.
بدرفتاري معلمان و ساير افراد مهم در زندگي کودک:
توضيحات: رفتارهاي توهين‌آميز، تحقيرآميز، تبعيض‌آميز يا خشونت‌آميز از سوي معلمان، مربيان يا ساير بزرگسالان مورد اعتماد، مي‌تواند تأثيرات منفي مشابه رفتارهاي بد والدين بر روان کودک داشته باشد.
تأثيرات بلندمدت: اين تجربيات مي‌توانند منجر به کاهش علاقه به تحصيل، اضطراب اجتماعي، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات رفتاري شوند.
گوش ندادن فعالانه به حرف‌هاي کودک
توضيحات: بي‌توجهي به صحبت‌هاي کودک، قطع کردن حرف او، يا نشان دادن عدم علاقه به آنچه مي‌گويد، اين پيام را به او منتقل مي‌کند که نظرات و احساساتش ارزشمند نيستند.
تأثيرات بلندمدت: اين رفتار مي‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس در ابراز عقايد، مشکلات در برقراري ارتباط مؤثر، احساس تنهايي و دور افتادگي و کاهش صميميت در روابط با والدين شود.
مقايسه مداوم کودک با ديگران
توضيحات: مقايسه کردن کودک با خواهر و برادر، همسالان يا ديگران، به ويژه اگر اين مقايسه همواره در جهت نشان دادن نقص‌هاي او باشد، احساس ناکافي بودن و حسادت را در او تقويت مي‌کند.
تأثيرات بلندمدت: اين مقايسه‌ها مي‌توانند منجر به کاهش اعتماد به نفس، احساس رقابت ناسالم، اضطراب عملکرد و حتي افسردگي شوند.
تحقير و تمسخر کودک در حضور ديگران
توضيحات: مسخره کردن کودک، افشاي اشتباهات يا نقاط ضعف او در جمع، باعث شرمساري و خجالت شديد او مي‌شود و احساس ناامني و آسيب‌پذيري را در او تقويت مي‌کند.
تأثيرات بلندمدت: اين تجربه‌ها مي‌توانند منجر به اضطراب اجتماعي، ترس از قضاوت شدن، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات در برقراري روابط اجتماعي سالم شوند.
تحقير شدن والدين توسط ديگران در حضور کودک
توضيحات: ديدن اينکه والدينشان مورد بي‌احترامي، تحقير يا بدرفتاري قرار مي‌گيرند، براي کودکان بسيار ناراحت‌کننده و ترسناک است. آن‌ها ممکن است احساس ناتواني در محافظت از والدين خود داشته باشند و اين تجربه مي‌تواند به احساس ناامني و بي‌ثباتي در دنياي آن‌ها منجر شود.
تأثيرات بلندمدت: اين تجربه مي‌تواند منجر به اضطراب، احساس خشم و بي‌عدالتي، مشکلات در اعتماد کردن به ديگران و حتي الگوبرداري از رفتارهاي پرخاشگرانه شود.
توصيه‌هايي براي ايجاد خاطرات مثبت و ماندگار
ايجاد فضايي امن و سرشار از عشق و احترام: کودکان در محيطي که احساس امنيت و دوست داشته شدن مي‌کنند، بهتر رشد مي‌کنند و خاطرات مثبتي را تجربه مي‌کنند.
گوش دادن فعالانه و همدلانه به کودکان: به حرف‌هايشان توجه کنيد، احساساتشان را درک کنيد و به آن‌ها نشان دهيد که برايتان مهم هستند.
تشويق و قدرداني از تلاش‌ها و موفقيت‌هاي کودک: حتي تلاش‌هاي کوچک آن‌ها را ببينيد و از آن‌ها قدرداني کنيد تا انگيزه و اعتماد به نفسشان افزايش يابد.
اجتناب از مقايسه کردن و تمرکز بر نقاط قوت فردي کودک: به تفاوت‌هاي فردي فرزندتان احترام بگذاريد و به او کمک کنيد تا نقاط قوت خود را بشناسد و توسعه دهد.
استفاده از کلمات مثبت و محبت‌آميز: لحن مهربان و استفاده از کلمات دلگرم‌کننده، تأثير بسيار مثبتي بر روحيه و عزت نفس کودک دارد.
حل اختلافات خانوادگي به شيوه‌اي سالم و محترمانه: اگر اختلافي پيش آمد، سعي کنيد آن را دور از چشم کودک و به شيوه‌اي بالغانه حل کنيد.
توجه به نيازهاي عاطفي و جسمي کودک: به نيازهاي فرزندتان پاسخ دهيد و به او اطمينان دهيد که هميشه مي‌توانيد به او تکيه کنيد.
ايجاد خاطرات شاد و لذت‌بخش: وقت گذراندن با کيفيت، انجام فعاليت‌هاي مشترک و ايجاد لحظات شاد، خاطرات مثبتي را در ذهن کودک ثبت مي‌کند که تا آخر عمر با او خواهند بود.
در صورت نياز، کمک گرفتن از متخصصان: اگر در تربيت فرزندتان با چالش‌هايي روبرو هستيد يا نگران سلامت روان او هستيد، از متخصصان روانشناسي کودک کمک بگيريد.
با آگاهي از رفتارهايي که در حافظه کودکان ماندگار مي‌شوند و تلاش براي ايجاد محيطي مثبت و حمايت‌کننده، مي‌توانيد به فرزندانتان کمک کنيد تا خاطرات خوشايندي را تجربه کنند که بنيان‌هاي يک زندگي سالم و موفق را براي آن‌ها فراهم مي‌آورد.