گراني ميوه در آستانه نوروز به دنبال سوءمديريت و ضعف در نظارت‌هاي دولتي تعادل بازار را بر هم زده و توان خريد مردم را کاهش داده است. اين گراني تحت‌تأثير واسطه‌گري، احتکار محصولات، هزينه‌هاي توليد و تقاضاي فصلي به وجود آمده است.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار به تقل ار شبکه اطلاع رساني راه دانا؛ رئيس اتحاديه ملي محصولات کشاورزي، رضا نوراني، معتقد است که مجوزفروشي در واردات موز، عامل اصلي افزايش قيمت اين ميوه وارداتي است. وي اظهار داشت: «مجوز واردات يک کانتينر موز ۲۰ تني، به مبلغ ۴۰۰ ميليون تومان ميان واسطه‌ها معامله مي‌شود.» اين واسطه‌گري به تنهايي ۲۰ هزار تومان در هر کيلوگرم به قيمت موز اضافه کرده است.
افزايش دو برابري قيمت موز در بازار
در حال حاضر، قيمت موز در مغازه‌هاي سطح شهر تهران به کيلويي ۱۵۰ هزار تومان رسيده است. اين در حالي است که حدود يک ماه پيش، قيمت آن ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان بود.
دلايل افزايش قيمت: واردات موز که پيش‌تر با ارز دولتي انجام مي‌شد، اکنون به ارز نيمايي وابسته است. اين تغيير شرايط، سود کلاني را براي دلالان به ارمغان آورده و واردات اين محصول را دشوارتر و پرهزينه‌تر کرده است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد که ميوه‌هاي وارداتي در ميدان مرکزي ميوه و تره‌بار، طي شبانه‌روز چندين بار دست به دست مي‌شوند.
برخي کارشناسان اقتصادي نيز اشاره مي‌کنند که افزايش نرخ ارز، مستقيماً بر هزينه‌هاي واردات تأثير گذاشته است.
آمار و پيشنهادها: سالانه بين ۶ تا ۸ ميليون دلار موز وارد کشور مي‌شود؛ محصولي که اکنون از يک ميوه عادي به ميوه‌اي مخصوص مجالس عزا و عروسي تبديل شده است. با مبلغي که صرف واردات اين ميوه مي‌شود، امکان راه‌اندازي حدود ۲۰۰ هزار هکتار گلخانه وجود دارد.
کنترل صادرات؛ راه‌حل يا عامل گراني ميوه؟
مرتضي معتمد، معاون بازرگاني سازمان مرکزي تعاوني روستايي ايران، نسبت به افزايش بي‌رويه صادرات که باعث رشد قيمت ميوه‌ها شده است، هشدار داد. وي تأکيد کرد که هدف اصلي صادرات بايد مازاد نياز داخلي باشد، اما در عمل اين سياست به‌خوبي اجرا نشده است.
ذخيره‌سازي محدود ميوه شب عيد
به گفته معتمد، دولت تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد نياز بازار را براي تنظيم قيمت ذخيره مي‌کند و بخش عمده تأمين ميوه بر عهده اصناف است. وي افزود: «اين روش در طول ۱۸ سال گذشته، تجربه‌اي موفق در تثبيت قيمت‌ها به‌ويژه در ايام نوروز بوده است.»
در سال‌هاي اخير، علاوه بر سيب و پرتقال، خرما نيز به سبد خريد شب عيد اضافه شده است و تلاش‌ها براي افزودن کيوي به اين ليست ادامه دارد.
معتمد با اشاره به تجربيات جهاني گفت: «کشورهاي مختلف با محدودسازي صادرات در مواقع خاص، بازار داخلي خود را مديريت مي‌کنند.» وي افزود: «در ايران نيز اين اقدام ضرورت دارد، اما اجراي آن با چالش‌هايي مانند هجمه‌هاي مخالفان مواجه است.»
افزايش قيمت ميوه‌ها و تأثير نرخ ارز
معتمد همچنين به تأثير افزايش نرخ ارز بر قيمت‌هاي داخلي اشاره کرد و گفت: «در حالي که قيمت سيب در ميدان مرکزي تهران به ۸۵ هزار تومان رسيده، در فروشگاه‌ها اين قيمت به ۱۲۷ هزار تومان افزايش مي‌يابد. از سوي ديگر، کيوي در مبدأ بيش از ۱۴۰ هزار تومان قيمت‌گذاري شده که در بازار نيز با نرخ بالايي به فروش مي‌رسد.»
وي با تأکيد بر اينکه صادرات بي‌برنامه تنها منجر به نارضايتي اجتماعي مي‌شود، افزود: «بيشتر صادرکنندگان ارزي به کشور بازنمي‌گردانند و اين امر رقابت منفي در بازارهاي جهاني ايجاد مي‌کند.»
افزايش قيمت کيوي در ايران؛ چالش‌ها و دلايل
قيمت کيوي در بازار ايران به رکورد قابل توجهي رسيده و اکنون هر کيلوگرم اين ميوه با قيمت ۲۰۰ هزار تومان به فروش مي‌رسد. کاهش توليد به دليل تغييرات اقليمي، افزايش هزينه‌هاي نگهداري باغ‌ها و واسطه‌گري، در کنار کمبود نظارت بر بازار و ادامه صادرات، از دلايل اصلي اين افزايش قيمت به شمار مي‌روند.
کيوي که در دهه ۷۰ به عنوان محصولي استراتژيک در غرب استان گيلان کشت شد، امسال با کاهش ۴۰ درصدي توليد روبرو شده است. عليرضا غفاري، فعال حوزه کشاورزي در تالش، اظهار کرد که شرايط جوي نامناسب و محدوديت در ذخيره‌سازي سردخانه‌ها باعث کمبود اين ميوه در بازار داخلي شده است.
صادرات بي‌وقفه؛ عامل تشديد بحران قيمت داخلي
با وجود تقاضاي زياد در بازار داخلي، صادرات کيوي ايران به کشورهاي روسيه، هند و حوزه خليج فارس ادامه دارد. اين صادرات بدون برنامه‌ريزي، به افزايش قيمت داخلي دامن زده است. طبق بررسي‌ها، کيوي درجه يک در سردخانه‌ها بين ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تومان براي هر ۲۰ کيلوگرم معامله مي‌شود، در حالي که قيمت اين ميوه در ميادين ميوه و تره‌بار تهران به ۲۰۰ هزار تومان نيز مي‌رسد.
کارشناسان بر اين باورند که علاوه بر کاهش توليد، واسطه‌گري و نظارت ناکافي بر زنجيره توزيع، سهم قابل توجهي در گراني اين ميوه دارند. باغداران نيز از هزينه‌هاي توليد و نگهداري گلايه دارند و خواستار حمايت بيشتري از سوي دولت هستند.
استان گيلان با توليد سالانه ۱۷۵ هزار تن کيوي، جايگاه اول توليد اين محصول را در کشور دارد و پيشتاز استان‌هاي شمالي است. تلاش‌هاي وزارت جهاد کشاورزي براي عرضه کنترل‌شده اين محصول جهت تنظيم بازار همچنان ادامه دارد.
افزايش قيمت ميوه در آستانه نوروز ۱۴۰۴؛ دلايل و پيامدها
به گزارش راه دانا؛ گراني ميوه در روزهاي نزديک به نوروز تنها به شرايط اقليمي محدود نمي‌شود. حضور دلالان و واسطه‌ها در بازار، خريد محصولات کشاورزي با قيمت پايين در فصل برداشت و عرضه آن‌ها به‌صورت محدود و با قيمت بالا از دلايل اصلي اين افزايش است. احتکار محصولات توسط سودجويان نيز به اين بحران دامن زده است.
در يک سال اخير، رشد قيمت نهاده‌هاي کشاورزي مانند کود و سموم، افزايش حقوق و دستمزد، و بالا رفتن هزينه‌هاي حمل‌ونقل باعث جهش قيمت محصولات کشاورزي شده است. اين موضوع فشار مضاعفي بر کشاورزان و مصرف‌کنندگان وارد کرده است.
هم‌زمان با نزديک شدن به سال نو، تقاضا براي خريد ميوه به‌طور چشمگيري افزايش مي‌يابد. اين رشد تقاضا يکي از عوامل طبيعي در افزايش قيمت ميوه‌ها در آستانه نوروز است.
يکي از مشکلات عمده در تنظيم بازار ميوه، سوءمديريت وزارتخانه‌ها و نبود نظارت کافي بر فرآيندهاي توزيع و قيمت‌گذاري است. توزيع نامناسب يارانه‌ها نيز يکي از عوامل افزايش قيمت‌هاست که تا امروز بي‌پاسخ مانده است. عدم توانايي در کنترل فعاليت‌هاي واسطه‌ها تعادل بازار را بر هم زده است.
افزايش قيمت ميوه در مقايسه با سال گذشته به کوچک‌تر شدن سفره‌هاي مردم منجر شده است. تا زماني که برنامه‌ريزي دقيقي براي مديريت بازار صورت نگيرد و نظارت‌هاي لازم اعمال نشود، مشکلات بازار ميوه پابرجا مي‌ماند و قدرت خريد مردم نيز کاهش بيشتري خواهد يافت.