در هفتاد و نهمين مجمع عمومي سازمان ملل، مسعود پزشکيان رئيس‌جمهور ايران، با تأکيد بر عدالت، وفاق ملي و نقد شديد سياست‌هاي جهاني، تصويري از ايران به‌عنوان کشوري صلح‌طلب اما مقاوم در برابر بي‌عدالتي و تحريم‌هاي يکجانبه ارائه داد؛ پيامي که سياست خارجي ايران را در مواجهه با چالش‌هاي جهاني روشن‌تر کرد.
به گزارش خبرنگار سياسي شبکه اطلاع‌رساني راه دانا، مسعود پزشکيان، رئيس‌جمهور ايران، در سخنراني خود در هفتاد و نهمين مجمع عمومي سازمان ملل متحد به موضوعات مهم داخلي و بين‌المللي پرداخت که بازتاب‌دهنده سياست خارجي ايران در مواجهه با چالش‌هاي جهاني بود. اين سخنراني در چند محور اصلي قابل تحليل است:
تقدير از سيد ابراهيم رئيسي و تاکيد بر وفاق ملي
پزشکيان سخنراني خود را با اشاره به شهادت سيد ابراهيم رئيسي، رئيس‌جمهور پيشين ايران، آغاز کرد و او را فردي خدمتگزار خواند. اين نکته از دو منظر حائز اهميت است: نخست، ايجاد فضايي احساسي در آغاز سخنراني که همدلي با مخاطب داخلي و بين‌المللي را تقويت مي‌کند؛ دوم، معرفي خود به عنوان فردي که با شعار "وفاق ملي" به قدرت رسيده است. اين بخش نشان‌دهنده تلاش براي وحدت ملي در داخل کشور است و مي‌تواند به معناي شروع دوراني جديد در فضاي سياسي ايران باشد. پزشکيان مي‌خواست پيامي روشن به جناح‌ها و جريان‌هاي مختلف بدهد که او نماينده تمامي ملت ايران است و شعارهاي او ريشه در آموزه‌هاي ديني دارد.
بنيان‌هاي ديني و اخلاقي در سياست خارجي
پزشکيان در بخش‌هاي مختلف سخنراني خود به آموزه‌هاي اسلامي و قرآن کريم اشاره کرد. او تأکيد کرد که پيامبران براي حل اختلافات و استقرار عدالت آمده‌اند و با استناد به سخنان امام علي (ع) بر لزوم مهرورزي و عدالت در حکومت تأکيد کرد. اين استفاده از آموزه‌هاي ديني دو هدف عمده داشت:
توجيه اخلاقي سياست‌هاي داخلي و خارجي ايران: پزشکيان با بهره‌گيري از منابع ديني، مشروعيت اخلاقي تصميمات و سياست‌هاي دولت ايران را تقويت مي‌کند.
پيام جهاني: اشاره مکرر به عدالت و حقوق انسان‌ها پيامي به جامعه جهاني است که ايران خواهان صلح، عدالت و رفتار اخلاقي در سطح بين‌المللي است.
نقد سياست‌هاي غرب و اسرائيل
يکي از محورهاي کليدي سخنراني رئيس‌جمهور، انتقاد شديد از اسرائيل و سياست‌هاي آن بود. پزشکيان اقدامات اسرائيل را نسل‌کشي و تروريسم دولتي توصيف کرد و همچنين از سياست‌هاي غرب در حمايت از اين جنايات انتقاد کرد. او اين کشورها را به نقض حقوق بشر و اعمال استانداردهاي دوگانه متهم کرد. اين بخش از سخنراني داراي چند لايه تحليلي است:
حمايت از ملت‌هاي مظلوم: پزشکيان تلاش کرد ايران را به عنوان حامي ملت‌هاي تحت ستم، به‌ويژه فلسطينيان، نشان دهد. اين اقدام بخشي از سياست بلندمدت ايران در حمايت از جنبش‌هاي آزادي‌بخش و مقابله با نفوذ اسرائيل در منطقه است.
پيام به متحدان غربي اسرائيل: انتقاد از اسرائيل و حاميان آن، پيامي واضح به کشورهايي است که از اين رژيم حمايت مي‌کنند؛ ايران اين کشورها را شريک در جنايات اسرائيل مي‌داند و بر لزوم تغيير سياست‌هاي بين‌المللي تأکيد دارد.
پيشنهاد همه‌پرسي فلسطين؛ راه‌حلي ديپلماتيک و نه جنگ‌طلبانه
يکي از مهم‌ترين بخش‌هاي سخنراني پزشکيان، پيشنهاد برگزاري همه‌پرسي سراسري در فلسطين بود که همه مردم اين سرزمين از جمله مسلمانان، مسيحيان و يهوديان در آن شرکت کنند. اين پيشنهاد پيام‌هاي مهمي داشت:
تمايل به راه‌حل‌هاي ديپلماتيک: برخلاف تصورات معمولي که ايران حامي درگيري‌هاي نظامي معرفي مي‌شود، اين سخنراني نشان مي‌دهد که ايران به دنبال راه‌حلي صلح‌آميز براي بحران فلسطين است.
جلب حمايت بين‌المللي: پيشنهاد همه‌پرسي بر اساس عدالت و حقوق بشر، مي‌تواند حمايت گسترده‌تري از جامعه جهاني جلب کند و ايران را به عنوان مدافع راه‌حل‌هاي انساني و دموکراتيک معرفي کند.
وفاق منطقه‌اي و مخالفت با دخالت قدرت‌هاي خارجي
پزشکيان در بخش ديگري از سخنراني خود بر لزوم ايجاد يک «منطقه قوي» تأکيد کرد و حضور قدرت‌هاي خارجي را عامل بي‌ثباتي دانست. اين پيام خطاب به همسايگان ايران بود که به جاي رقابت‌هاي فرسايشي و تسليحاتي، به دنبال همکاري براي حل مشکلات مشترک باشند. اين موضع‌گيري بازتاب‌دهنده دکترين سياست خارجي ايران در سال‌هاي اخير است که بر «اتحاد منطقه‌اي» و «عدم وابستگي به قدرت‌هاي خارجي» تأکيد داشته است.
نقد تحريم‌هاي يکجانبه و تاکيد بر تعامل با جهان
پزشکيان تحريم‌هاي يکجانبه عليه ايران را «غيرانساني» توصيف کرد و آن‌ها را به عنوان ابزاري براي فلج کردن اقتصاد کشور دانست. او همچنين بر آمادگي ايران براي بازگشت به برجام تأکيد کرد و گفت در صورتي که تعهدات برجامي به‌درستي اجرا شوند، ايران آماده گفت‌وگو درباره ديگر مسائل است. اين بخش از سخنراني از دو جهت مهم بود:
تلاش براي رفع تحريم‌ها و بازگشت به اقتصاد جهاني: پيام پزشکيان به جامعه جهاني، به‌ويژه قدرت‌هاي غربي، اين بود که ايران آماده است به توافق‌هاي گذشته بازگردد، اما تعهدات طرف مقابل نيز بايد به‌درستي اجرا شود.
تعامل سازنده با جامعه جهاني: پزشکيان تلاش کرد تا تصويري از ايران ارائه دهد که آماده تعامل سازنده با جهان است و به دنبال جنگ و نزاع نيست، بلکه خواهان صلح و همکاري اقتصادي است.
رويکرد ايران به جنگ اوکراين؛ بي‌طرفي فعال
در رابطه با بحران اوکراين، پزشکيان بر موضع بي‌طرفي فعال ايران تأکيد کرد و از گفت‌وگو به‌عنوان تنها راه‌حل اين بحران حمايت کرد. او تصريح کرد که درگيري‌هاي نظامي تنها با مذاکره پايان مي‌يابد و ايران آمادگي دارد در اين روند صلح‌آميز مشارکت کند. اين موضع‌گيري، همراه با حمايت از صلح در منطقه، تصويري از ايران به عنوان يک بازيگر منطقي و صلح‌طلب در بحران‌هاي جهاني ارائه مي‌دهد.
به گزارش دانا؛ سخنراني مسعود پزشکيان در مجمع عمومي سازمان ملل به‌خوبي نشان‌دهنده رويکرد اصولي ايران در مواجهه با چالش‌هاي جهاني و داخلي بود. از تأکيد بر وفاق ملي و بهره‌گيري از آموزه‌هاي ديني در سياست داخلي و خارجي گرفته تا نقد صريح سياست‌هاي اسرائيل و غرب، او تلاش کرد ديدگاهي روشن از سياست‌هاي ايران ارائه دهد. پيام کليدي سخنراني او اين بود که ايران به‌دنبال صلح، عدالت و همکاري با جامعه بين‌المللي است، اما در برابر ظلم، بي‌عدالتي و تحريم‌هاي ناعادلانه هرگز تسليم نخواهد شد.
پزشکيان با معرفي ايران به عنوان کشوري صلح‌طلب و حامي حقوق بشر، تلاش کرد تا اين پيام را به جامعه جهاني انتقال دهد که ايران همواره براي تعامل سازنده آماده است، اما در مقابل فشارهاي يکجانبه و سياست‌هاي ناعادلانه ايستادگي خواهد کرد.