غوغاي طرح و رنگ در فرش دستباف ايراني/ فرش چالشتر شهرت جهاني دارد

به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار به نقل از جهانبين نيوز ؛ يکي از ويژگي هاي بارز فرش هاي ايراني زيبايي بي نظير طرح و نقش آنهاست که از تمام فرش هاي جهان متمايز مي شوند و در هر کجا داراي طرفداران زيادي مي باشند.

لازمه‌ي درک و فهم استاتيکي ، زيباشناسي ازيک اثر  به اين معني که انسان از پديده‌اي زيبا لذت ببرد،  درک چگونگي آن پديده و امر زيباست. شناخت و بررسي مباني و ريشه‌هاي تشکيل دهنده در پديده‌هاي زيباشناسي که باعث دريافت ذهن انسان از مشاهده‌ي زيبايي است، موضوع اصلي در دانش زيباشناسي است.

رنگ در قالي و دست‌بافته‌هاي ديگر ايراني که حتي بعد از گذشت چند سده هنوز ثابت مانده و در برابر عوامل جوي تغيير چندان محسوسي نداشته است، زبانزد مردم جهان است.

فرش چهارمحال و بختياري نيز  به دليل دريافت اصالت رنگ دوموتكس يكي از صنايع جهاني است كه مهر تاييد يونسكو را به خود اختصاص داده است.

تاريخ تمدن قالي بافي ايران شكوفايي خود را در دوره هاي تاريخي سبك بافت قالي تبريز، تركمن، كرمان و كاشان رقم زد تا آنجا كه دامنه سلسله قالي بافي ايران در چالشتر چهارمحال و بختياري هم طرحي به يادگار نقش زده است.

در حال حاضر نيز 100 هزار بافنده در چهارمحال و بختياري مشغول به بافتن اين هنر زيبا هستند.



براي هرگره اي که بر بافت قالي زده مي شود مهارت و علاقه نياز است

مريم عالي پور يکي از بافندگان  فرش در گفتگو با خبرنگار جهانبين نيوز ؛ مي گويد: من از سن 12 سالگي مشغول بافتن فرش شدم و تا الان اين هنر را ادامه مي دهيم.

او مي گويد: بافتن فرش نه تنها به مهارت نياز دارد بايد علاقه نيز پشت آن باشد تا بتوان موفق بود.

عالي پور تشريح مي کند: در چهارمحال و بختياري 100 هزار بافنده بر روي 45 هزار دار قالي کار مي کنند که اين فرش ها در چهار سبک گبه، يلمه، فرش بختياري و نائيني بافته و روانه بازار مصرف شده اند.

او ادامه مي دهد: فرش دستباف استان داراي مهر اصالت رنگ و شهرت جهاني دارد و با شناسنامه دار شدن فرش يلمه خطر احتمالي کپي برداري از اين فرش ديگر وجودندارد.

عالي پور يکي ديگر از اقداماتي که در همين راستا انجام داده بود را آموزش دادن بافت فرش به زنان بي سرپرست و بد سرپرست مي داند و ادامه مي دهد: از 16 سال پيش به همراه يکي از دوستانم شروع به گذاشتن دارهاي قالي کرديم و تعداي از خانم هاي بي سرپرست را تحت حمايت خود قرار داديم.

او مي گويد: با خانواده هاي ثروتمند که توانايي خريد قالي دست باف را داشتند رايزني کرديم که فرش ها را از ما خريداري کرده که ما بتوانيم از پول فروش فرش ها حقوق زنان سرپرست خانوار را به موقع پرداخت کنيم.

عالي پور ادامه مي دهد: يک سالن را از آموزش و پرورش اجاره کرديم و خانواده هايي که نياز به اين کار داشتند را در اين سالن گرد آوري کرده و براي آن ها دارهاي قالي را گذاشتيم.

او اضافه مي کند: در اين سالن 15 دار قالي گذاشته شد که 35 کارگر روي آن کار کردند  که در يک سال فرش ها تمام شد و توانستيم همه آن ها را به فروش برسانيم.

به گزارش جهانبين نيوز ؛ بافت  قالي و قاليچه در روستاها و يا درميان ايالات بيشتر به عهده زنان و دختران است و در کارگاههاي شهري حرفه اي است که بافندگان زن و مرد به آن مي پردازند.

اين ذوق و علاقه هنري در اين بانوي چهارمحالي نمايان شد اما با هدف کمک به نيازمندان به اينگونه که زنان بي سرپرست و نيازمند را چه در شهر هفشجان و چه در نقاط دور افتاده استان چهارمحال و بختياري شناسايي مي کرد و از ذوق ذاتي آن ها در زمينه فرش بافي استفاده کرده و از آن ها طلب همکاري نموده با آن ها قرارداد بسته و ماه به ماه حقوق آن ها را پرداخت نموده است  که اين کار زيباي اين  بانو  زبانزد خاص و عام گشته است.



شروع فرش بافي در چهارمحال و بختياري از چالشتر بوده است

عليرضا جيلان رئيس اداره فرش چهارمحال و بختياري در گفتگو با خبرنگار جهانبين نيوز ؛  اظهار کرد: خاستگاه فرش چهارمحال و بختياري و شروع فرش‌بافي در اين استان از چالشتر بوده است.
 
وي با بيان اينکه در ابتداي راه فرش‌بافي در چالشتر زنان خوانين و بزرگان اين هنر را ياد گرفته و  به زيردستان خود نيز آموزش دادند افزود: در اين فرش‌ها نقش‌هايي که بيشترين طرفدار را داشتند يعني طرح خشتي، بافته مي‌شد.
 
جيلان اضافه کرد: نقوشي که در فرش چالشتري استفاده مي‌شود هر کدام جداگانه در يک قاب قرار مي‌گيرد و هرکدام تصويري از يک گل يا گياه يا يک جانور است و اين نشان مي‌دهد طراحان به دنبال آن بودند که از همه طرح‌ها در فرش استفاده کنند اما آن را با يک قاب از هم جدا مي‌کردند.
 
رئيس اداره فرش چهارمحال و بختياري خاطرنشان کرد: در طرح‌هاي بافته شده در بقيه استان‌ها همه نقش‌ها با هم در ارتباط هستند و يک نقش در دل نقش ديگر است اما در فرش چالشتري نقش‌ها به‌صورت قاب‌گيري‌شده بوده و به آن طرح خشتي را نسبت مي‌دهند.

وي با بيان اينکه در ابتداي راه فرش‌بافي در چالشتر زنان خوانين و بزرگان اين هنر را ياد گرفته و  به زيردستان خود نيز آموزش دادند افزود: در اين فرش‌ها نقش‌هايي که بيشترين طرفدار را داشتند يعني طرح خشتي، بافته مي‌شد.
 
جيلان اضافه کرد: نقوشي که در فرش چالشتري استفاده مي‌شود هر کدام جداگانه در يک قاب قرار مي‌گيرد و هرکدام تصويري از يک گل يا گياه يا يک جانور است و اين نشان مي‌دهد طراحان به دنبال آن بودند که از همه طرح‌ها در فرش استفاده کنند اما آن را با يک قاب از هم جدا مي‌کردند.
 
رئيس اداره فرش چهارمحال و بختياري خاطرنشان کرد: در طرح‌هاي بافته شده در بقيه استان‌ها همه نقش‌ها با هم در ارتباط هستند و يک نقش در دل نقش ديگر است اما در فرش چالشتري نقش‌ها به‌صورت قاب‌گيري‌شده بوده و به آن طرح خشتي را نسبت مي‌دهند.

جيلان با اشاره به اينکه در فرش خشتي فرد همه طرح‌هايي که دوست دارد و ربطي به هم ندارند را جداگانه مي‌آورد ادامه داد: اين ابتکاري است که نمي‌توانيم بگوييم فقط مربوط به چهارمحال و بختياري بوده اما اينجا مورد توجه قرار گرفته است و خريداران در خارج از کشور هم به اين طرح علاقه نشان دادند.
 
وي ادامه داد: با اينکه اين خشت‌ها از هم جدا هستند اما در بحث رنگ‌بندي، طرح‌ها تلفيقي با هم دارند و از حدود ۲۴ رنگ مورد استفاده در اين قالي در تمام خشت‌ها به کار برده شده است و با وجود اين رنگ‌هاي محدود و پراکندگي آن در کل فرش و حاشيه‌هايي که استفاده شده، فرشي در اختيار خواهد بود که علي‌رغم طرح‌هاي جداجدا يک‌دست است.
 
رئيس اداره فرش چهارمحال و بختياري با اشاره به اينکه در سال 96 اين فرش ثبت جهاني شد بيان داشت: استقبال از فرش بختياري در دنيا به دليل استفاده از رنگ‌هاي تند به‌گونه‌اي است که نمونه آن را در ساير فرش‌ها نمي‌توان يافت چون تندي رنگ‌هاي به‌کاررفته در آن‌ها گرفته شده است.



علت کاربرد رنگ هاي گرم در فرش چهارمحال و بختياري به خاطر هواي سرد آن است
 
جيلان با بيان اينکه رنگ‌هاي مورد استفاده در فرش بختياري علاوه‌براينکه تند بوده گرم نيز هستند افزود: علت کاربرد رنگ‌هاي گرم در فرش اين استان، هواي سرد آن است و بافندگان سعي کردند فرشي که زير پاي مردمان اين منطقه سردسير است، گرمي داشته باشد.

رئيس اداره فرش چهارمحال و بختياري خاطرنشان کرد: در بحث بازاريابي شايد انتظار اين باشد که دولت خود وارد عرصه شود و بازاريابي را انجام دهد اما اين دور از دسترس است و دولت‌ها فقط کمک‌کننده هستند و خود به‌طور مستقيم وارد اين ميدان نمي‌شوند.
 
وي افزود: براي معرفي و بازاريابي در اين زمينه بايد بازرگان و تاجر ورزيده پرورش داده تا بخش خصوصي در اين زمينه فعال شود و با کمک دولت‌ها تبليغ و معرفي و بازاريابي صورت گيرد، اما متاسفانه بايد بگويم ما در اين زمينه خلاء داريم.



تحريم ها باعث شده بازارهاي جهاني براي صادرات اين کالاي نفيس کاهش يابد
 
جيلان با اشاره به اعمال تحريم عليه ايران در حوزه فرش دست‌بافت اضافه کرد: تحريم‌هاي موجود باعث شده که دسترسي ما در چند سال گذشته به بازارهاي جهاني براي صادرات اين کالاي نفيس کاهش يابد.

به گزارش جهانبين نيوز ؛ متاسفانه در شرايط موجود ديگر صادرات فرش به‌صورت عمده انجام نمي‌شود و بيشتر به‌ شکل کوله‌بري است و اين سبک خروج فرش به درد رونق بازار فروش نمي‌خورد.
 
کشورهايي مانند چين، کشورهاي حوزه خليج فارس، آلمان، کشورهاي آمريکايي و... استقبال خوبي از فرش ما داشتند و اين فرش که توسط بافندگان بي‌ادعاي استان بافته مي‌شد 80 درصد از کيفيت صادرات را داشته است.

 بايد بافندگان در کلاس‌هاي آموزشي شرکت کنند و شرکت‌هاي تعاوني و تجار دوره‌هايي براي دور شدن بافندگان از عيوب فرش در نظر بگيرند ، با اين شرايط اين فرش طرفدار بسياري پيدا کرده و ارزش افزوده آن بالا مي‌رود و ما نيز به دنبال افزايش مهارت‌هاي بافندگان استان هستيم اما بودجه کافي براي تحقق اين امر را نداريم و کلاس‌هاي محدودي برگزار مي‌کنيم.
 
بايد از اين طرز فکر که ما فرش مي‌بافيم که فقط از آن امرارمعاش کنيم فاصله بگيريم و فرش‌بافي را يک هنر بدانيم و همزمان که توليد خوبي داريم فروشندگان و بازاريابان خوبي هم باشيم و به آن به‌عنوان يک تجارت هم نگاه کنيم.

گزارش: مرضيه عالي پور هفشجاني