اما پاندمي يک ساله کرونا کاري کرد که ساخت واکسن براي آن رکورد بزند به طوريکه با گذشت يک سال از به وجود آمدنش، چندي است که ساخت و توليد واکسن کرونا در کشورهاي مختلف و همچنين کشور ما آغاز شده است.

مقايسه زماني توسعه واکسن‌هاي مختلف

پلتفرم‌هاي توليد واکسن کرونا

با وجود سرعت در توليد واکسن کرونا اما هر يک بايد بر اساس تکنيک‌هايي آزمايش شوند. اين واکسن‌ها بر اساس ۴ نوع يا پايه «ويروس کامل»، «ناقل ويروس (تکثيرشونده و غير تکثيرشونده)»، «DNA، RNA» و «پروتئين» ساخته مي‌شوند.

همچنين يکي ديگر از ويژگي‌هاي اين واکسن‌ها تزريق در دوزهاي مختلف است. بر اساس آخرين وضعيت ۱۶ درصد واکسن‌هاي توليد شده و پيش‌رفته «يک دُز»، ۵۰ درصد از اين واکسن‌ها «دو دُز» و مابقي در «چند دُز» هستند.

انواع پلتفرم‌هاي توليد واکسن کرونا

رتبه ۱۱ ايران در ميان توليدکنندگان واکسن کرونا

بر اساس آخرين آمار جهاني ۱۱ واکسن کرونا در فاز ۳ باليني هستند. از جمله اين واکسن‌ها اسپوتنيک روسيه، واکسن «فايزر» و «مادرنا» در آمريکا، آکسفورد در انگليس و سينواک و چند واکسن ديگر در چين تائيديه‌هاي تزريق را اخذ کرده‌اند.

در ميان کشورهاي توليد کننده واکسن، کشور ما هم فعال است و توليد واکسن را شروع کرده به طوريکه يکي از پروژه‌ها در مرحله يک از ۳ مرحله باليني بوده و قرار است تا ۲ ماه آينده علاوه بر ۳ نفر به ۵۳ نفر ديگر نيز تزريق صورت گيرد.

هم اکنون ايران در ميان ۱۶ توليدکننده واکسن کرونا در دنيا از نظر (تعداد واکسن) در رتبه ۱۱ قرار دارد.

براساس اعلام مسئولان وزارت بهداشت، ۱۲ تيم روي توليد واکسن کرونا کار مي‌کنند. ستاد اجرايي فرمان امام خميني (ره) و مؤسسه برکت، انستيتو پاستور ايران، مؤسسه واکسن و سرم سازي رازي، تعدادي دانشگاه علوم پزشکي، وزارت دفاع، شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنيان برخي از مجريان اين پروژه در کشور ما هستند. اما در حال حاضر ۸ پروژه به صورت فعال‌تر و پيشروتر کار مي‌کنند.

وضعيت پروژه‌هاي توليد واکسن کروناي ايراني متفاوت است. برخي اطلاعات فاز باليني خود را به سازمان غذا و دارو براي اخذ مجوز ارسال کردند و برخي ديگر در وضعيت فاز حيواني هستند. ۶ پروژه توليد واکسن نيز با حمايت معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و زير نظر ستاد توسعه زيست فناوري معاونت علمي پيش مي‌روند که در ميان آنها واکسن‌هاي نزديک به اخذ مجوز نيز ديده مي‌شود.

دکتر مصطفي قانعي، رئيس کميته علمي مقابله با کرونا به خبرنگار مهر در خصوص پروژه‌هاي تحت حمايت و نظارت معاونت علمي و فناوري گفت: ۳ شرکت تا آخر دي ماه به اتمام فاز حيواني مي رسند و اميد داريم که مجوز انساني را بگيرند. از ۳ شرکتي که وارد فاز باليني مي‌شوند يک شرکت دانش بنيان که قرار است بر پايه mRNA واکسن بسازد، پيشرفت چشمگيري داشته و زودتر از بقيه مرحله اول فاز باليني را آغاز خواهد کرد. اين شرکت مدل واکسن «فايزر» را در پيش گرفته است و تا پايان اين ماه مجوز فاز انساني را دريافت مي‌کند.

وي در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در خصوص پروژه‌هاي واکسن در دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله گفت: اين پروژه نيز پيشرفت خوبي داشته و اميد است که تا پايان ماه مجوز آغاز فاز باليني را دريافت کند.

به گفته وي، اينها از سوي معاونت عملي حمايت شدند و با توجه به اينکه مسيرشان را خوب پيش مي‌برند با صنعت هم در خصوص واکسن توافقاتي داشته اند.

قانعي گفت: ۴ گروه تحقيقاتي ديگر در زمينه واکسن احتمالاً در بهمن و اسفند مجوز انجام کارآزمايي باليني را از سازمان غذا و دارو دريافت مي‌کنند.

تست انساني اولين واکسن کرونا ايراني

ستاد اجرايي فرمان امام خميني (ره) و مؤسسه دانش بنيان برکت از جمله بخش‌هايي هستند که به صورت جدي توليد واکسن را شروع کردند که تست انساني يکي از پروژه‌هاي توليد واکسن اين ستاد، از نهم دي ماه آغاز شد.

پلتفرم توليد اين واکسن که در مرحله تست انساني است بر اساس «ويروس کشته شده» است و ۵۶ داوطلب براي تزريق اين واکسن در نظر گرفته شده اند. گروه اول اين تست ۳ نفر بودند که بعد از يک هفته قرنطينه در يکي از هتل‌هاي تهران به منزل بازگشتند و همچنان تحت نظر و مراقبت پزشکي قرار دارند.

اتمام تست انساني طي دو ماه

دکتر حامد حسيني، مدير مرکز کارآزمايي باليني دانشگاه علوم پزشکي تهران به خبرنگار مهر در خصوص تزريق واکسن کروناي ايراني که در محل تست انساني است اظهار کرد: ۲۰ دي مجدد گزارش نتيجه تزريق روي ۴ داوطلب ديگر استخراج مي‌شود و تزريق سوم براي گروه سوم نيز آغاز خواهد شد.

مسئول تيم نظارت بر آزمايشات انساني واکسن کرونا ستاد اجرايي فرمان حضرت امام خميني (ره) با بيان اينکه اين روند به همين صورت صعودي پيش مي‌رود، بيان کرد: در کل تزريق تست انساني واکسن کرونا به ۵۶ نفر طي دو ماه انجام مي‌گيرد و مطمئناً هر چه جلوتر مي‌رويم اعتماد به کار بيشتر مي‌شود و تعداد بيشتري تزريق واکسن را در فاز باليني خواهيم داشت.

در همين راستا، دکتر حسن جليلي عضو هيأت مديره شرکت دانش بنيان برکت به خبرنگار مهر درباره پلتفرم‌هاي توليد واکسن توسط اين مؤسسه گفت: مؤسسه برکت در زمينه توليد واکسن کرونا مبتني بر پلتفرم‌هاي «Inactivated»، «DNA» ،«Subunit»، «Recombinant»، «mRNA»، «سلول بنيادي» فعاليت مي‌کند.

وي با بيان اينکه تنها يکي از اين پلتفرم‌ها که بر اساس ويروس کشته شده به فاز اول انساني راه يافته است، گفت: واکسن کرونا مبتني بر «Recombinant» ظرف چند ماه آينده وارد فاز انساني مي‌شود.

واکسن مشترک پاستور و کوبا وارد فاز ۳ باليني مي‌شود

دکتر عليرضا بيگلري رئيس انستيتو پاستور ايران نيز در خصوص واکسن کرونايي که در اين مؤسسه در حال پيگيري است، گفته است: در واکسن کرونا توليد مشترک با کوبا، فاز حيواني را طي شده. فاز يک کارآزمايي باليني آن هم با نظارت انستيتو پاستور ايران در آن کشور انجام شده؛ همچنين فاز ۲ آن هم در حال انجام است و پس از آنکه تحليل نتايج فاز دو انجام شد، فاز ۳ که بي‌خطرترين فاز است، روي حدود ۵۰ هزار نفر در ماه‌هاي بهمن و اسفند انجام خواهد شد.

بيگلري خاطر نشان کرد: اميدواريم توليد انبوه را پس از فاز ۳ آغاز کنيم.

واکسن مشترک پاستور براساس پروتئين نوترکيب در حال توليد است.

تمرکز «واکسن سازي رازي» براي ساخت واکسن کرونا مبتني بر «پروتئين نوترکيب»

سعيد نمکي وزير بهداشت نيز چندي پيش در خصوص واکسن کروناي در حال توليد مؤسسه واکسن سازي رازي گفت: پلتفرم اين واکسن مبتني بر «پروتئين نوترکيب» است و تست‌هاي حيواني آن انجام شده. مؤسسه رازي به زودي مجوز تست انساني اين واکسن را دريافت خواهد کرد.

واکسن کروناي mRNA ايراني سال آينده عرضه مي‌شود

همچنين يک شرکت دانش بنيان ايراني که در زمينه واکسن کرونا اقدام کرده در صدد است که واکسن بر پايه mRNA را به توليد انبوه برساند.

وحيد خدامي مدير اين شرکت دانش بنيان با بيان اينکه واکسن‌هاي mRNA انعطاف پذيري بالايي در پاسخگويي به تغييرات ژنتيکي ويروس‌ها دارند به گونه‌اي که به وسيله آن مي‌توان به سرعت براي انواع جهش يافته ويروس واکسن توليد کرد، گفت: ما در طرح خود وارد مراحل خوبي شده ايم و با حمايت‌هاي معاونت علمي اميدواريم در آينده بسيار نزديک به فاز کارآزمايي باليني ورود کنيم.

اين محقق با تاکيد بر اينکه ان شاالله در سال آينده اين واکسن بر پايه mRNA به همراه تيمي متشکل از نخبگان ايراني به توليد مي‌رسد و عرضه خواهد شد، گفت: در هر صورت بايد اين روند مورد حمايت دولت و حکومت قرار گيرد.

ورود يک شرکت دانش بنيان به توليد واکسن مبتني بر «ويروس کشته شده»

روح الله درستکار، مديرعامل يک شرکت دانش بنيان در خصوص آخرين وضعيت پروژه توليد واکسن در اين شرکت به خبرنگار مهر گفت: اکنون در انتهاي فاز حيواني هستيم و پروژه به خوبي پيش مي‌رود.

وي با بيان اينکه اين واکسن مبتني بر ويروس کشته شده است، گفت: انتظار داريم تا قبل از پايان سال نتيجه بگيريم.

جزئيات يک واکسن مبتني بر ويروس غيرفعال

دکتر احمد کريمي، رئيس هيأت مديره يک شرکت توليدکننده دارو و نماينده وزارت دفاع براي توليد واکسن کرونا نيز گفته است: پلتفرمي که در اين شرکت براي توليد واکسن کرونا آغاز کرديم بر پايه ويروس غيرفعال است.

وي با بيان اينکه در حال حاضر تمام فازهاي پيش باليني پس از فاز حيواني اين طرح انجام شده است، گفت: پرونده براي اخذ مجوزها در سازمان غذا و دارو در حال بررسي است.

واکسن مبتني بر «آدنو ويروس» ناقل ويروسي غير تکثير شونده

دکتر کيوان آزادمنش مدير يک شرکت دانش بنيان توليد کننده واکسن کرونا به خبرنگار مهر گفت: با حمايت معاونت علمي و فناوري در زمينه توليد واکسن مبتني بر «آدنوويروس ناقل ويروسي غير تکثير شونده» فعاليت مي‌کنيم که اکنون اين پروژه در فاز حيواني است.

وي در خصوص مشابه خارجي اين واکسن گفت: واکسن مبتني بر آدنو ويروس ناقل ويروسي غير تکثير شونده از نظر نوع ويروس بيشتر شبيه محصولات شرکت cansino چين و انستيتو گامالياي روسيه (يکي از دو جز واکسن اسپوتنيک) است؛ اما از لحاظ تکنولوژي توليد واکسني که در دست داريم علاوه بر واکسن چيني و روسيه اي شبيه آسترازنکا و جانسون هم است.

استاد انستيتو پاستور خاطر نشان کرد: همچنين ما در اين شرکت با شرکت ديگري در زمينه توليد واکسن مبتني بر «سرخک ناقل ويروسي تکثير شونده» به صورت مشترک فعاليت مي‌کنيم که پروژه زير نظر مؤسسه دانش بنيان برکت در حال پيشرفت است.

واکسن «نوترکيب» دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله (عج)

از ديگر واکسن‌هايي که در کشور با حمايت ستاد توسعه زيست فناوري معاونت علمي پيش مي‌رود واکسن دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله است؛ دکتر حسن ابوالقاسمي رئيس دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله در اين باره به خبرنگار مهر گفت: آخرين وضعيت توليد واکسن «نوترکيب کرونا» فاز حيواني است و پروژه در حال پيشرفت است.

جدول پروژه‌هاي فعال واکسن کروناي ايراني

وعده وزير بهداشت براي آمدن واکسن ايراني کرونا تا بهار ۱۴۰۰

همه اينها در حالي است که سعيد نمکي، وزير بهداشت بارها در مراسم مختلف تأکيد کرده است که واکسن کرونا را توليد مي‌کنيم و تا بهار سال آينده آن را خواهيم داشت.

وي همچنين عنوان کرده است: خوشبختانه کارها در زمينه ساخت واکسن توليد داخل به خوبي پيش مي‌رود به طوري که توانسته ايم از موفق‌ترين شيوه‌هاي تزريقي و آزمايش‌هاي باليني براي دست يافتن به نتايج مثبت توليد واکسن استفاده کنيم.

منبع:مهر