به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار به نقل از شبکه اطلاع رساني راه دانا؛ سيد عباس عراقچي معاون امور حقوقي و بينالمللي وزارت خارجه و رئيس ستاد پيگيري اجراي برجام امشب (شنبه) در برنامه نگاه يک شبکه اول سيما طي سخناني به تشريح آخرين وضعيت برجام پرداخت.
* صفبندي و نبرد ديپلماتيک ايران و آمريکا در يک سال گذشته
وي درباره تصميم اخير ترامپ در تمديد لغو تحريمها در برجام و ارزيابي از رفتار دولت آمريکا و ترامپ گفت: الان تقريبا بيشتر از يک سال است با تلاش وسيع ترامپ براي از بين بردن برجام يا حداقل اصلاح برجام از ديد ايشان و ايجاد تغييرات در آن مواجهيم که از قبل رياست جمهوري ترامپ اين تلاش شروع شد. از قول پاره کردن برجام گرفته تا تلاشها براي همراه کردن متحدان اروپايي به منظور راضي کردن آنها و فشار بر ايران براي مذاکره مجدد و تلاشهاي ديگري که يکي پس از ديگري شکست خورد و اکتبر گذشته هم تلاش کرد برجام را به کنگره ارجاع دهد.
معاون وزير خارجه کشورمان ادامه داد: دو ماه کنگره تلاش کرد تحريمها را بازگرداندند ولي موفق نشدند و تهديدي که پريشب انجام داد موضوع جديدي نبود.
عراقچي بيان کرد: يک صف بندي و نبرد ديپلماتيک در طول يک سال گذشته بين ما و آمريکا در نابودي برجام جريان داشته است.
وي با اشاره به اظهارات و عبارات ترامپ درباره برجام خاطرنشان کرد: در اين نبرد ديپلماتيک امر بي سابقهاي که رخ داد ايران موفق شد متحدان آمريکا را جدا کند و هيچ يک از متحدان آمريکا در اروپا و شرق آسيا با درخواست ترامپ براي از بين بردن برجام و حتي تغيير در برجام موافقت نکردند و با وي همراه نشدند.
معاون وزير خارجه ادامه داد: وقتي در اکتبر گذشته ترامپ صحبتهاي تندي عليه ايران و برجام بيان کرد، موگريني به تلويزيون آمد و به اظهارات ترامپ محکم و قاطع واکنش نشان داد.
*استحکام دروني برجام
رئيس ستاد پيگيري اجراي برجام خاطرنشان کرد: برجام از يک استحکام دروني برخوردار است که از بين بردن و پاره کردن آن به آساني امکانپذير نيست.
وي با بيان اينکه ترامپ با يک دستور اجرايي ميتواند از برجام خارج شود، يادآور شد: ولي در عمل موفق نشد چون برجام بخشي از قطعنامه شوراي امنيت است.پاره کردن برجام يعني پاره کردن قطعنامه شوراي امنيت توسط يکي از اعضاي شورا و از بين بردن اعتبار شوراي امنيت و آمريکا.
عراقچي افزود: اروپاييها و جامعه بينالملل در حمايت از برجام صف کشيدند و قاطع و محکم جلوي ترامپ ايستادند. يکي از سفراي اروپايي در تهران ميگفت سراغ ندارم اروپا اينقدر قاطع در مقابل آمريکا موضع گرفته باشد.
وي عنوان کرد: انزواي آمريکا در يک سال گذشته حاصل شد و اين يک موفقيت ديپلماتيک بود و ما ترامپ را در عرصههاي مختلف منزوي کرديم.
*در يک سال گذشته ترامپ را در عرصههاي مختلف محدود و محصور و منزوي کرديم
به گزارش فارس، وي ادامه داد: جلسه شوراي امنيت به جلسهاي در حمايت از برجام و ايران تبديل شد. در يک سال گذشته ترامپ را در عرصههاي مختلف محدود و محصور و منزوي کرديم.
*اهميت برجام براي اروپا اعتباري، پرستيژي و امنيتي است و نه اقتصادي
عراقچي درباره حمايت اروپا از برجام و اينکه آيا اين جنگ زرگري است؟ گفت: جنگ زرگري و پليس خوب و بد حد و مرزي دارد. نميشود رئيس جمهور يک کشور يک سال تمام همه حيثيت خود را براي يک هدف بگذارد و بگويد برجام را پاره ميکنم و .... و بعد از يک سال ناتوان بماند، اين از بحث جنگ زرگري گذشته است.
وي درباره اينکه گفته ميشود اروپا به دنبال منافع اقتصادي از برجام است، افزود: بزرگترين اشتباه اين است که فکر کنيم اروپا به خاطر منافع اقتصادي از برجام حمايت ميکند. حجم تجارت اروپا با ايران الان بعد از برجام به 20 ميليارد دلار نميرسد، ولي حجم تجارت اروپا و آمريکا بيش از 600 ميليارد دلار در سال است.
عراقچي افزود:دليل حمايت اروپا اقتصادي نيست دليلي که اروپا از برجام به طور قاطع حمايت ميکند چند دليل است اروپا به عنوان هماهنگ کننده برجام شناخته ميشود. برجام دستاورد سياست خارجي اتحاديه اروپا شناخته ميشود و به لحاظ سياسي و پرستيژي حفظ برجام برايشان اهميت دارد. علاوه بر اين، حفظ برجام به عنوان حفظ اعتبار اروپا و غرب است. اهميت برجام براي اروپا يک اهميت امنيتي است. اروپايي ها معتقدند بدون برجام منطقه خاورميانه امنتر نخواهد بود و اگر برجام را از دست بدهند وضعيت در خاورميانه بدتر از وضع موجود خواهد شد.
به گفته وي اهميت برجام براي اروپا اعتباري، پرستيژي و امنيتي است و نه اقتصادي.
به گزارش فارس، معاون وزير خارجه درباره اينکه آيا اروپا اقدامات لازم و کافي در مورد برجام انجام داده است؟ نيز گفت: برجام در عرصههاي مختلف تحريمها عليه ايران را مرتفع کرد. در حوزه انرژي تمام تحريمها در بحث هستهاي برداشته شده و فروش نفت ما به حالت عادي برگشته است و پول نفت هم دارد برميگردد. از اوايل 96 تا الان قريب 40 ميليارد دلار نفت فروختيم. در حوزه حمل و نقل که مربوط به تحريمهاي هستهاي بود و کشتيراني و هواپيماها را قفل کرده بود به حالت عادي برگشتيم. در حوزه بانکي هنوز وضعيت عادي را نداريم که فقط علت برجامي ندارد و علتهاي غيربرجامي دارد.
وي افزود: در بحث سرمايهگذاريهاي درازمدت در ايران، فضايي که آمريکا درست کرده براي سرمايه گذاري منفي و مخرب شده است. وقتي آمريکاييها به اين نتيجه رسيدند که دستاوردهاي ايران در برجام زياد شده تمام تلاششان را گذاشتند منافع ايران را از برجام به حداقل برسانند و با ايجاد فضاي منفي جلوي سرمايهگذاريهاي درازمدت را با ايران بگيرند و بنگاههاي اقتصادي را بترسانند که در اين زمينه تا حد زيادي موفق بودند. البته در اين فاصله شرکتهاي بزرگ اروپايي مثل توتال، ايرباس و ... وارد معامله با ايران شدند، خطوط اعتباري توسط کشورهاي اروپايي و شرق آسيا به ايران اختصاص داده شد، ولي آنچه انتظار داشتيم ايجاد نشده است.
* توخالي بودن تهديدهاي ترامپ روشن شده
معاون وزير خارجه گفت: صحبتهاي پريشب ترامپ و اينکه برجام را تمديد نخواهد کرد همه بر خلاف پاراگرافهاي 26، 28 و 29 برجام است. به نظرم کسي ديگر ترامپ را باور نخواهد کرد و توخالي بودن تهديدهاي ترامپ روشن شده است. حتما ترامپ سعي ميکند بازي کند و بعد يک سال جامعه بينالملل به اين نتيجه رسيده که تهديداتش توخالي است.
عراقچي درباره توقع ايران از اروپا نيز بيان کرد: حتما انتظار داريم نواقص برجام (ناشي از فضايي که آمريکا ايجاد کرده) را جبران کنند و فضاي ايجاد شده توسط آمريکا را بشکنند. ما در کميسيون مشترک به بدعهديهاي آمريکا پرداختيم. بانکها و شرکتهاي اروپايي معمولا دچار ترديد هستند بايد به شرکتهاي خود اطمينان کافي بدهند که اگر با ايران کار کنند و با جريمههاي آمريکا مواجه شوند، از آنها حمايت خواهند کرد.
وي گفت: اروپاييها تدابيري را انديشيدهاند که سيستمهاي بانکي را ايجاد کنند که جداي از همکاري و تبادلات اقتصادي با آمريکا باشد. بحث گشايش مسيرهاي بانکي با ايران و خطوط اعتباري هم در دستورکار است که اولين خط اعتباري يک ميليارد دلاري را اتريش امضا کرد و خط اعتباري 5 ميليارد دلاري را با ايتاليا امضا کرديم و چند مورد ديگر هم هست که اعلام خواهد شد. همچنين توافقاتي را با کره و چين امضا کرديم.
*11 نامهاي که ظريف به موگريني نوشت
عراقچي درباره کميسيون مشترک برجام نيز گفت: کميسيون مشترک هر سه ماه يک بار تشکيل جلسه ميدهد و به درخواست ايران جلسه اضطراري داشته است. در بين جلسات از طريق نامههاي رسمي که ظريف به موگريني نوشته موارد نقض آمريکا از برجام را مستند و مکتوب به موگريني ارائه کرديم، فکر کنم 10 يا 11 نامه ظريف به موگريني نوشته است.
وي افزود: ما شاهد نتايج اين اقدامات ديپلماتيک ايران هستيم که در قالب ديپلماسي کلي ايران در يک سال گذشته شاهد بوديم.
*بحث موشکي ما که به توانمنديهاي دفاعي و امنيت ملي ما مربوط ميشود نه قابل مذاکره است و نه مصالحه
رئيس ستاد پيگيري اجراي برجام درباره درخواست آمريکا براي ايجاد پيوند بين برجام و برنامه موشکي ايران و اينکه به نظر ميرسد اين موضوع مشترک اروپا و آمريکا است هم بيان کرد: برجام فقط يکي از موضوعات مورد نگراني بين ايران و آمريکا و اروپا را مديريت و حل و فصل کرد، اين بدان معنا نيست ما در همه موضوعات توانستهايم به توافق برسيم. از ابتداي انقلاب ما موارد مختلف اختلاف با غربيها داشتيم که اختلافات حقوق بشر، منطقه، برنامه تسليحاتي و موشکي و برنامه هستهاي ايران بود.
وي افزود: ما با اروپا درباره مسائل منطقه به شدت اختلاف نظر داريم. درباره تواناييها نظامي ايران اختلاف نظر داريم. تا الان موفق شديم در موضوع برجام اروپا را از آمريکا جدا کنيم و اينکه موفق شديم برجام را از هر موضوع ديگري جدا کنيم و اروپاييها را به اين موضع رسانديم. اگر اروپايي ها راجع به برنامه موشکي و سياستهاي منطقهاي ايران نگراني دارند، جدا از برجام است.
عراقچي تصريح کرد: بحث موشکي ما که به توانمنديهاي دفاعي و امنيت ملي ما مربوط ميشود نه قابل مذاکره و نه مصالحه است، از ابتداي برجام آمريکاييها دنبال اين بودند برنامه موشکي را وارد مذاکرات کنند، ولي موفق نشدند.
معاون وزير خارجه گفت: توانمنديهاي دفاعي ما به هيچ وجه قابل مذاکره نيست. ما اجازه نخواهيم داد موضوع برجام با موضوعات ديگر مرتبط شود.
وي درباره اقدام ترامپ در افزودن اسامي به ليست تحريمها نيز گفت: طبق برجام آمريکا و اروپا حق ندارند هيچ يک از تحريمها در برجام را به هر شکلي برگردانند، ولي اضافه کردن اسامي به بهانههاي حقوق بشري و موشکي و ... به لحاظ فني و کارشناسي نقض برجام به حساب نميآيد. اين بيشتر از سر استيصال براي جبران ناکاميهاي آنهاست. ترامپ يک سال و خردهاي حيثيت خود را گذاشته بود که برجام را کنار بگذارد.
عراقچي گذاشتن نام رئيس قوه قضاييه يک کشور در ليست تحريمها را خلاف قواعد آمره بينالمللي خواند و افزود: اين يک امر بي سابقه و خلاف رفتارهاي پذيرفته شده بينالمللي است و اينها در راستاي جبران ناکاميهايي است که با آن روبرو شدند.
* دشمني آمريکا با ايران اختصاص به يک فرد و دولت ندارد
معاون وزير خارجه در پاسخ به اين سوال که ترامپ با دولت آمريکا فرق دارد؟ گفت: ترامپ به لحاظ شخصيتي به پديده منحصر به فردي تبديل شده که خيليها در دنيا بين ترامپ و مسئولان درجه اول دولتش تفاوت قائل شدهاند. در برخورد با آمريکا هم شخص ترامپ و هم سياستها و دولت ايشان و هم مجموعه ساختار سياسي آمريکا مطرح است. دشمني آمريکا با ايران اختصاص به يک فرد و دولت ندارد و ساختار سياسي آمريکا و خصلتهاي مبتني بر سلطه طلبي باعث شده که ايران با آن مقابله کند.
عراقچي همچنين بيان کرد که دولت قبلي آمريکا (اوباما) دست کمي در نقض تعهدات در برجام نداشت.
وي ديدگاهي که در آمريکا نسبت به برجام وجود دارد را مورد اشاره قرار داد و گفت: نگاهي که آمريکا الان به برجام دارد اين است که برجام باعث اقتدار بيشتر ايران شده است، ميگويند ايران بعد از برجام قويتر و رفتارش در منطقه تهاجميتر شده و رفتارش نسبت به آمريکا هيچ فرقي نکرده است. در يمن دوستان ايران با عربستان درگير هستند، در لبنان و سوريه و ... ايران در منطقه در اوج اقتدار خود به سر ميبرد.
به گزارش فارس، معاون وزير خارجه ادامه داد: ميگويند ايران اقتدار را پيدا کرده، پولهاي بلوکه شدهاش آزاده شده، موشکهاي خود را آزمايش ميکند و ... دنيا با آن شروع به کار کرده و کشورها قرارداد ميبندند و به لحاظ داخلي از امنيت برخوردار است و مشارکت مردمي در اوج خود قرار دارد. در همين راستا وقتي آشوبهاي اخير شد ذوق زده شدند.
عراقچي خاطرنشان کرد: ميگويند ما چه به دست آورديم؟ آنها فکر ميکنند ايران به دنبال سلاح هستهاي است که کاملا خلاف است و با دکترينهاي ما در تضاد است.
وي گفت: اينها علت مخالفتهايي است که ترامپ و دار و دستهاش انجام ميدهند که سعي ميکنند با تحريمهاي حقوق بشري و موشکي ناکاميهاي خود را جبران کنند.
*شرايط ايران بعد از برجام واقعا بهتر شده است
به گزارش فارس، رئيس ستاد پيگيري اجراي برجام با بيان اينکه شرايط ايران بعد از برجام واقعا بهتر شده است، عنوان کرد: همه پولهاي بلوکه شده ما در اثر تحريمهاي هستهاي آزاد شده است. در جايي نيست که پول ما فريز شده باشد. پول نفت را بدون واسطه دريافت ميکنيم و روال اقتصاد خارجي ايران به حالت عادي برگشته است. البته تحريمهاي اوليه آمريکا هنوز هست و بحثهاي پولشويي موانعي را ايجاد کرده که اميدواريم حل شود و اقتصاد ما بتواند مسير عادي خود را طي کند.
عراقچي ادامه داد: برجام بلااثر نميشود، ما در خيلي حوزهها داريم منافع خود را ميبريم. در حال حاضر کنگره ميخواهد قانون داخلي آمريکا (اينارا) را که اوباما تصويب کرد اصلاح کند به نحوي که به شعارهاي ترامپ پرداخته شود و وجهه ترامپ را حفظ کرده و آن را راضي کند. کار سخت و پيچيدهاي است که سه ماه روي آن کار کردهاند، ولي هنوز به جايي نرسيده است.
*برجام به هيچ وجه نه الان و نه در آينده، قابل مذاکره مجدد نيست
معاون وزير خارجه افزود: از ديد ما آنچه مسلم است برجام به هيچ وجه نه الان و نه در آينده قابل مذاکره مجدد نيست. به هيچ وجه درباره هيچ يک از موارد برجام مذاکره نخواهيم کرد.
وي گفت: در عکس العملي که چين و روسيه و کشورهاي اروپايي بعد از تصميم اخير ترامپ گرفتند آنها بر اين موارد تأکيد کردند و سياست خارجي ما توانسته بقيه اعضا را در مقابل ترامپ نگهدارد. انشاءلله برجام را در مسير خود نگه خواهيم داشت و بر اين باورم که اين تهديد ترامپ دوباره به شکست خواهد انجاميد.
به گزارش فارس، عراقچي در پاسخ به سؤال ديگري گفت: پاراگراف 36 برجام به ساختار حل اختلاف مربوط ميشود، اگر کشوري مدعي باشد يک طرف ديگر برجام به تعهداتش عمل نکرده است درخواست تشکيل کميسيون مشترک را ميدهد و اگر کشور ايران باشد و راضي نشده باشد ميتواند برگشته و تعهدات خود را به صورت جزيي يا کامل کنار بگذارد.اگر به نقطهاي برسيم که طرفهاي مقابل ما برجام را نقض فاحش کنند پاراگراف 36 را فعال ميکنيم. تا الان چند بار پاراگراف 36 را فعال و کميسيون مشترک را برگزار کرديم.
وي درباره سرنوشت بوئينگ و ايرباس نيز گفت: با بوئينگ هنوز مشکلي پيش نيامده است. هم بوئينگ و هم ايرباس مجوزهاي فروش هواپيما به ايران را دريافت کردهاند که اين مجوزها هنوز معتبر است. مجوزهايي که از دوره اوباما صادر شده براي اين دو معتبر است و هنوز باطل نکردهاند. البته ترامپ ميتواند اينها را باطل کند که نقض عيان و روشن برجام است.
عراقچي عنوان کرد: وقتي نقض فاحش صورت ميگيرد سازوکار حل اختلاف به کار ميافتد. اگر پريشب ترامپ ويورها و اسقاطيها را تمديد نميکرد يک نقض فاحش برجام بود و به آخر برجام رسيده بود. ما هر رفتار آمريکا و اروپا که تعلل در تعهداتشان،تاخير، بدعهدي باشد را به دقت رصد کرده و در مقابل هر کدام عکس العمل مناسب را خواهيم داشت.
وي افزود: در هر موضوعي آنچه براي ما اصل است، منافع مردم و جمهوري اسلامي است.
به گزارش فارس، معاون وزير خارجه درباره اينکه گفته ميشود اقدامات و عکسالعملهاي ايران ملموس نيست؟ گفت: ما اقدامات کاملا ملموسي انجام داديم. ما در مقابل فهرستهاي تحريمهاي آمريکا فهرستهايي را درست کرديم. خيلي از مقامات آمريکايي که در جنايات رژيم صهيونيستي و تامين سلاح براي عربستان در يمن شريک بودند، در فهرستها قرار داديم.
رئيس ستاد پيگيري اجراي برجام خاطرنشان کرد: در برابر کارهايي که آمريکا در تمديد آيسا انجام داد، اقدام کرديم و در همين راستا رئيس جمهور ايران دستور به توليد پيشران هستهاي داد که يک حرکت استراتژيک بود.
وي افزود: ما در برابر هر حرکت آمريکا، حرکت انجام داديم. ترامپ در ماههاي اول ميخواست ما را به گونهاي عصباني کند که ما از برجام خارج شويم، ولي ما با هوشمندي اجازه اين کار را به او نداديم.
*تشخيص بازرسيها با آژانس است نه آمريکا
عراقچي درباره شرط ترامپ و اصرار بر بازديد بازرسان آژانس از تاسيسات نظامي ايران گفت: آمريکاييها تصور داشتند بازرسي از مراکز نظامي يک نقطه ضعف ماست و ايران به هيچ وجه رضايت نميدهد و سعي کردند آژانس را به اين سمت بکشند و ماهها تلاش کردند برجام را با هزينه ايران پاره کنند، ولي موفق نشدند.
وي گفت: دسترسيها بحث انحرافي است، تشخيص اينکه کجا بايد بازرسي و چرا بايد بازرسي شود، با آژانس است. اين کار فني و حرفهاي است که در پروتکل الحاقي و برجام براي اينها چارچوبي مشخص شده است.
عراقچي ادامه داد: تاسيسات هستهاي ما تحت نظارت آژانس است ولي فراتر از اين يک قاعده و حساب و کتابي دارد. آمريکا نميتواند به آژانس بگويد کجا برود. ما به نحوي با آژانس برخورد کرديم که آژانس در گزارشهايش همواره تأکيد کرده که ايران همکاري کامل داشته است.
*آژانس درخواستي براي بازديد از مراکز نظامي نداشته
معاون وزير خارجه گفت: به هيچ وجه آژانس درخواستي براي بازديد از مراکز نظامي نداشته و اين گونه نيست که درخواست کند و ما اجازه بدهيم. اجازه نخواهيم داد آژانس پايش را فراتر از مسئوليتهايش بگذارد.
رئيس ستاد پيگيري اجراي برجام درباره موضع اروپا نيز گفت: اروپاييها تا الان موضع کاملا روشني داشتند که برجام قابل مذاکره مجدد و باز شدن نيست و تا الان اين موضع ثابت بوده است. اين تفاهم را در روز پنجشنبه در بروکسل داشتيم.
وي درباره موضوع غروب آفتاب (پايان دوره محدوديتها) نيز گفت: آمريکاييها يک تبليغات غلط و سوء استفادهاي را در اين زمينه انجام ميدهند. برجام پايان ندارد. تعهد ايران بر اينکه به سمت سلاح هستهاي نرود يک تعهد دائمي است و در برجام تعهد دادهايم هيچگاه به سمت سلاح نرويم. محدوديتها در برجام محدوديتهاي زمان دار براي اعتمادسازي است و زماني تمام شود؛ به اين معنا نيست که به سمت سلاح برويم. بعد از پايان محدوديتها ما عضو معمولي انپيتي مشابه ساير اعضا خواهيم بود و برنامه غني سازي به سمت صنعتي شدن ادامه خواهيم داد.
عراقچي گفت: تا الان توانستهايم در مقابل زياده خواهيهاي آمريکا و تهديدات و تمايلات ترامپ بايستيم. انزواي دولت ترامپ و آمريکا روشن است و انشاءلله به اين سمت حرکت خواهيم کرد.
وي در پايان با اشاره به تجديد ساختار در وزارت خارجه که از اول بهمن شروع به کار خواهد کرد، گفت: بر اين اساس يک معاون اقتصادي خواهيم داشت. معاونت اقتصادي با اهدافي که در اقتصاد مقاومتي طراحي شده تنظيم شده و ماموريتهاي وزارت خارجه در حوزه اقتصادي براساس اقتصاد مقاومتي تعريف شده است. در بحث گسترش صادرات غيرنفتي، انتقال تکنولوژي و سرمايه و ... ماموريتهاي مربوط به وزارت خارجه توسط معاون جديد وزارت خارجه پيگيري ميشود.