اين‌روزها که با معضل بيکاري مواجه هستيم، بهتر است به رونق اشتغال و اقتصاد از راه‌هاي امروزي فکر کنيم و گردشگري از جمله صنايع پاک است که مي‌تواند در اين راستا راه‌گشا باشد.
به گزارش
پايگاه خبري تحليلي پيرغار، در بسياري از کشورهاي دنيا سال‌هاست فهميده‌اند که ديگر استخدام پس از تحصيل در ادارات دولتي براي رونق اقتصادي خود و جامعه‌شان اثربخش نيست. سال‌هاست فهميده‌اند کارگران معدن دير يا زود کارشان تمام مي‌شود و تا آخر عمر مرخصي مي‌روند و...، شايد ما هم اين‌ها را مي‌دانيم ولي ما هرگز لباس رنگين عمل را به دانسته‌هاي سنگين‌مان نپوشانده‌ايم.
در جامعه ما، حالا همان روز است که مي‌دانستيم دير يا زود فرا مي‌رسد. روزي که بيکاري به‌صورت شبانه‌روزي در خانه‌ها و ميان خانواده‌ها مشغول به کار مي‌شود و زندگي‌ها را از هم مي‌پاشد، فساد را رونق مي‌بخشد و به معناي واقعي کلمه تمام دردها را از سر مي‌گيرد.
ديگر بخش‌ها و ادارات دولتي به‌صراحت اعلام مي‌کنند تا زماني نامعلوم استخدام نخواهند داشت. ديگر مغازه‌ها به حد کافي شاگرد دارند، کارخانه‌ها هرچند هرساله چندين شغل ايجاد مي‌کنند ولي ديگر کسي نمي‌تواند پاسخگوي معضل بيکاري که در هر کوچه و خيابان قدم مي‌زند، باشد.
توريسم يا گردشگري؛ يکي از همان راه‌هاي سعادت اقتصادي است که هرکسي رفته، دست خالي بازنگشته است. در سرزميني مثل سرزمين ما که هر وجبش نه‌تنها ديدني، بلکه زندگي کردني است، جزو بديهيات محسوب مي‌شود که بيکاري در رتبه اول آسيب‌هاي اجتماعي آن جامعه قرار نگيرد.
بيش‌تر کلان‌شهرهاي ايران علي‌رغم اينکه لبريز از زيبايي‌ها، ديدني‌ها و در يک کلام، پتانسيل‌هاي گردشگري هستند، اما بيش‌ترين نرخ بيکاري را هم به خود اختصاص داده‌اند و اين نمي‌تواند معنايي جز نشناختن توانايي‌ها و عدم استفاده درست از آن‌ها داشته باشد.
در زمانه‌اي زندگي مي‌کنيم که در شهرهاي توسعه‌يافته با جمع‌وجور کردن يک موزه يا مرکز تفريحي مثل آدم‌ربا از آن سر دنيا توريست‌ها را جذب مي‌کنند اما ايران و شهرهاي کوچک و بزرگ آن که بيش‌تر از منابع نفتي و گازي‌شان از ظرفيت‌هاي بکر گردشگري برخوردار هستند، از سفره باز توريسم و اشتغال و اقتصاد بي‌بهره مانده‌اند.
لزوم حرکت از اقتصاد نفتي به سمت صنعت سبز
به گفته محققان «با توجه به اينکه کشورهاي درحال توسعه با مشکلاتي نظير بيکاري بالا، محدوديت منابع ارزي و تک‌محصولي بودن اقتصاد مواجه هستند توجه به توسعه صنعت گردشگري از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
ازآنجايي‌که اقتصاد ايران به درآمدهاي حاصل از صادرات نفت وابستگي بالايي دارد و نوسانات قيمت جهاني نفت در طول زمان متغيرهاي کلان اقتصادي نظير توليد ملي، سرمايه‌گذاري‌هاي ناخالص، اشتغال و درآمدهاي ارزي را تحت تأثير قرار داده است؛ لذا به‌منظور تنوع بخشيدن به منابع رشد اقتصادي، درآمدهاي ارزي و همچنين ايجاد فرصت‌هاي مختلف شغلي در کشور، توسعه صنعت گردشگري از اهميت دوچنداني برخوردار است. »
با توجه به اين شرايط و اينکه ايران طبق آمار سازمان جهاني جهانگردي داراي رتبه پنجم جاذبه‌هاي طبيعي و رتبه دهم جاذبه‌هاي باستاني و تاريخي است بايد از ظرفيت هاي موجود در اين بخش استفاده بهينه شود تا بتوان از اين رهگذر به کاهش نرخ بيکاري کمک کرد.
همچنين با وجود جمعيت جوان روبه گسترش و نرخ بالاي بيکاري، لزوم افزايش درآمد ارزي و سرمايه‌گذاري خارجي، توجه بيش‌ازپيش به اين بخش مي‌تواند زمينه رسيدن به اشتغال کامل، افزايش درآمد ارزي و معرفي تمدن و فرهنگ ايراني به جهانيان را فراهم کند.
گردشگران بيش‌تر از هرچيز به خدمات نياز دارند
تبريز نيز جزو شهرهاي ايران است که به‌عنوان شهر اولين‌ها ياد مي‌شود و با داشتن صفت‌هاي «ترين» بسيار، در عين مدرن بودن، جزو شهرهاي تاريخي ايران نيز هست. تبريز با جمعيت ميليوني‌اش جوانان بيکار زيادي هم دارد.
حالا همين تبريز به‌عنوان پايتخت گردشگري کشورهاي اسلامي در سال ۲۰۱۸ انتخاب شده است. يعني بين ۵۷ کشور اسلامي در دنيا، تبريز مورد تائيد سازمان‌هاي بين‌المللي قرار گرفته است و اين دقيقاً يعني فرصتي براي آزمودن بسياري از طرح‌ها در رابطه با گردشگري، مخصوصاً اشتغالزايي.
قطعاً اگر به‌صورت دقيق برنامه‌ريزي شود و هم مردم و هم مسئولان از اهميت تبريز ۲۰۱۸ و در حالت کلي از نقش توريسم بر اشتغال آگاه شوند، اين رويداد مي‌تواند تأثير بسزايي در تغيير جريان اقتصادي شهر و استان داشته باشد و اتفاقات بهتري را آغاز کند.
قطعا اگر بتوانيم توريسم را به معناي واقعي کلمه در تبريز رونق دهيم و به صورت ثابت همه‌ساله و در همه فصول ميزبان گردشگران داخلي و خارجي باشيم، بخش عظيمي از مشکلات اشتغال و بيکاري شهروندان حل خواهد شد.
براي اطلاع هرچه بيش‌تر از جزئيات اين موضوع که توريسم چگونه مي‌تواند اشتغال جوانان تبريزي را به دنبال داشته باشد، سراغ رئيس سازمان گردشگري شهرداري تبريز رفتيم. رضا خليلي در گفتگو با خبرنگار مهر دراين‌باره گفت: قطعاً اگر بتوانيم توريسم را به معناي واقعي کلمه در تبريز رونق دهيم و به‌صورت ثابت همه‌ساله و در همه فصول ميزبان گردشگران داخلي و خارجي باشيم، بخش عظيمي از مشکلات اشتغال و بيکاري شهروندان حل خواهد شد.
وي ادامه داد: امروزه عمده‌ترين بحث اشتغال در تمام شهرها و جوامع توسعه‌يافته دنيا همين شغل‌هايي است که به خدمات مرتبط مي‌شود. در شهرهاي صنعتي ديگر نمي‌توان به کشاورزي و دامداري به‌عنوان شغل نگاه کرد.
رئيس سازمان توسعه گردشگري شهرداري تبريز همچنين با تأکيد بر اينکه غالب شغل و اشتغال در شهرهاي صنعتي خدماتي است، تشريح کرد: براي مثال مي‌توان از رستوران‌ها و هتل‌ها ياد کرد که جزو شغل‌هاي خدماتي هستند. حمل‌ونقل هم که امروزه در شهرهاي بزرگ و پرجمعيت توجه خاصي به آن نشان داده مي‌شود نيز از آن دسته شغل‌هايي است که خدماتي محسوب مي‌شود.
هر گردشگر به‌صورت مستقيم ۱۰ الي ۱۲ شغل ايجاد مي‌کند
وي با بيان اينکه گردشگري و گردشگران بيش‌تر از همه موارد به خدمات نياز دارند، افزود: همچنين بحث‌هايي همچون صنايع‌دستي و هنر نيز بيش‌تر از موارد ديگر موردتوجه گردشگران هستند و اگر اهتمام مسئولان باشد و بتوانيم مجموعه‌هاي صنايع‌دستي منسجم و کم‌نظيري بسازيم از اين طريق نيز مي‌توان به رفع معضل بيکاري بسياري از هنرمندان شهر کمک کرد.
خليلي همچنين ادامه داد: طبق بررسي کارشناسان حوزه گردشگري هر اتاقي که به يک هتل اضافه مي‌شود يک يا دو شغل ايجاد مي‌کند. همچنين طبق نظر آنان هر گردشگري که به شهر ما مي‌آيد به‌طور مستقيم براي ۴ الي ۶ نفر و به‌طور غيرمستقيم براي ۱۰ تا ۱۲ نفر شغل ايجاد مي‌کند که اين نکته بسيار مهم است و مي‌تواند انگيزه‌اي براي اصناف و... ايجاد کند.
وي همچنين در ادامه سخنان خود عنوان کرد: ما فضاهاي زيادي داريم به‌عنوان پياده‌راه‌ها يا مکان‌هاي عرضه صنايع‌دستي و... که به‌طور مستقيم شغل ايجاد کرده‌اند اما اگر بتوانيم در آن فضاها مغازه‌هايي نيز براي خدمات‌رساني ايجاد کنيم، مي‌توانيم غيرمستقيم هم به رونق اقتصادي و اشتغالزايي کمک کنيم.
اگر بتوانيم و موفق شويم که خطوط مستقيم هوايي راه بيندازيم علاوه بر اينکه به طور مستقيم شغل‌هاي بسيار زياد و چشمگيري ايجاد مي‌شود، مي‌توانيم به رونق گردشگري در شهر نيز کمک کنيم.
رئيس سازمان توسعه گردشگري شهرداري تبريز همچنين ايجاد خطوط مستقيم پرواز به شهرهاي خارجي را يکي از عوامل گسترش توريسم و اشتغال عنوان کرد و گفت: وقتي مسافري از يک کشور اروپايي قصد سفر به تبريز را دارد يا وقتي يک مسافر تبريزي مي‌خواهد به شهر اروپايي سفر کند، مجبور است که از شهري مثل استانبول پرواز کند.
وي ادامه داد: در اين صورت هزينه‌ها بسيار بالا مي‌روند ولي اگر بتوانيم و موفق شويم که خطوط مستقيم هوايي راه‌اندازي کنيم علاوه بر اينکه به‌طور مستقيم شغل‌هاي بسيار زياد و چشمگيري ايجاد مي‌شود، مي‌توانيم به رونق گردشگري در شهر نيز کمک کنيم.
وي درباره اهميت خطوط مستقيم پرواز تأکيد کرد: وقتي کسي در خارج از کشور مي‌خواهد شرکت بين‌المللي ايجاد کند برايش بسيار اهميت دارد که خط پرواز مستقيم با شهر مرتبط وجود داشته باشد.
فرهنگ گردشگرپذيري تقويت شود
خليلي اضافه کرد: بايد گفت تمام اين مطالب به‌صورت زنجيره‌وار به همديگر مربوط هستند. يعني از کوچک‌ترين مورد شروع مي‌شود و در نهايت به رونق اقتصادي و رفع معضل اشتغال جوانان منجر مي‌شود و اين بسيار ارزشمند بوده و توجه ما را جلب مي‌کند.
وي با اشاره به اينکه ۵۵ درصد گردشگران به خاطر استراحت و تفريح سفر مي‌کنند، اظهار داشت: در تبريز بسترهاي زيادي داريم و اگر بتوانيم مکان‌هاي تفريحي سالم و مناسبي براي گردشگران و شهروندان خودمان بسازيم، باز به اشتغالزايي کمک بسزايي کرده‌ايم.
اغلب ما توسعه گردشگري را امري مي‌دانيم که به دولت و سازمان‌هاي آن مربوط مي‌شود درحالي‌که هم توسعه گردشگري به شهروندان مربوط است و هم سودي که دارد مي‌تواند بيش از دولت به جيب مردم برود. چگونگي تحقق اين امر دقيقاً رابطه‌اي است که ميان توريسم و اشتغال و اقتصاد وجود دارد.
وقتي مي‌گوييم مردم بايد بيش‌ترين سهم را در گردشگري و عوايد آن داشته باشند، بي‌شک مشکلاتي نيز وجود دارند که بايد با حل آن‌ها مردم خود را براي يک رويداد گردشگري آماده کنند. يکي از نماينده‌هاي مجلس شوراي اسلامي معتقد است که فرهنگ گردشگرپذيري هنوز در آذربايجان شرقي جايگاه خود را پيدا نکرده است.
قلي‌الله قلي‌زاده در گفتگويي که با خبرنگار مهر داشت به ابعاد فرهنگي توريسم و اشتغال اشاره کرد و اظهار داشت: نبود فرهنگ گردشگرپذيري براي استان ما يک ضعف بزرگ به شمار مي‌آيد.
وي ادامه داد: تبريز يکي از مقاصد مهم گردشگران داخلي و خارجي و سالانه ميزبان مسافران زيادي است اما مسئله مهم اين است که متأسفانه بلد نيستيم چگونه از فرصتي که گردشگران براي ما پديد مي‌آورند استفاده کنيم.
قلي‌زاده در ادامه اعلام مي‌کند: فرهنگ گردشگرپذيري يعني اينکه فرصت‌هاي اقتصادي که يک گردشگر براي ما فراهم مي‌کند را بشناسيم و با برنامه‌ريزي بتوانيم به نحو احسن از آن‌ها استفاده کنيم.
تاسيس موزه شکلات يعني به فکر توسعه گردشگري هستيم
وي گفت: در روستاهاي ما اهالي روستا به عنوان مهمان به مسافران نگاه مي‌کنند و همين منجر مي‌شود در قبال خدماتي که به مسافران ارائه مي‌کنند پولي دريافت نکنند.
وي با بيان اينکه هرچند چنين کارهايي نشانگر مهمان‌پذيري مردم اين خطه است، تاکيد کرد: اما امروزه در دنيايي زندگي مي‌کنيم که منابع آن محدود هستند و بايد سمت و سوي اقتصاد خود را به گردشگري و نظاير آن تغيير دهيم.
نماينده مجلس شوراي اسلامي همچنين ضمن بيان اينکه نگاه به کسب و کار نبايد باعث بروز سوء استفاده مادي از مسافران شود، خاطرنشان کرد: اما در مواردي هم عدم وجود اين فرهنگ باعث مي‌شو که عده‌اي در مواجهه با مسافران قيمت‌ها را به صورت نجومي بالا ببرند که اين نيز نتيجه عکس خواهد داشت.
در گام اول بايد بتوانيم اين موضوع را که گردشگري به عنوان منبعي پول‌آور است را در اذهان عمومي تثبيت کنيم و سپس به رونق گردشگري بپردازيم.وي همچنين بيان کرد: در گام اول بايد بتوانيم اين موضوع که گردشگري به عنوان منبعي پول‌آور است را در اذهان عمومي تثبيت کنيم و سپس به رونق گردشگري بپردازيم.
قلي‌زاده اضافه کرد: بايد سازمان‌ها و ادارات مربوط به گردشگري بکوشند تا ضمن فرهنگ‌سازي، آموزش‌هاي لازم در اين زمينه به شهروندان و مخصوصا اهالي روستا منتقل شود.
استاندار آذربايجان شرقي اخيراً در يکي از جلسات شوراي اداري استان از افتتاح موزه شکلات در تبريز به‌زودي خبر داده و اين دقيقاً يعني نگاه توأم با توسعه گردشگري. يعني تبريز که داراي بيش‌ترين کارخانه شکلات است و در اين زمينه سابقه زيادي نيز دارد چرا نبايد موزه شکلات داشته باشد؟
همين موزه حداقل براي ۲۰ نفر مي‌تواند به‌صورت مستقيم يا غيرمستقيم اشتغال ايجاد کند. فرض کنيد اگر شهر را پر کنيم از چنين طرح‌هايي که هم نيازمند آدم متخصص هستند و هم به کارگران ساده احتياج دارند، ديگر بيکاري حرفي براي گفتن نخواهد داشت.
مهر