تغيير رئيس‌جمهوري منتخب ايالات متحده آمريکا رويدادي است که نه تنها در چند روز گذشته نوسانات شديدي در بازار نفت ايجاد کرده، بلکه در مسير قيمت‌ها در آينده نيز اثرگذار خواهد بود.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، با اين حال جان کمپ، تحليلگر بازار نفت خبرگزاري رويترز مي‌گويد: «در حالي همه رسانه‌ها مشغول گمانه‌زني درخصوص سياست‌هاي نفتي ترامپ هستند که رئيس‌جمهوري منتخب خود کمتر نظري درخصوص تاثير سياست‌هايش بر بازار نفت دارد.» با اين حال سياست‌هاي احتمالي ترامپ به شکل مستقيم و غيرمستقيم بازار نفت را تحت تاثير قرار خواهد داد.
تاثير مستقيم ترامپ بر بازار نفت با سياست‌هاي وي در حوزه انرژي آمريکا رخ خواهد داد که افزايش توليد نفت شيل از اين دست است، توليدکنندگان نفت شيل طي چند روز اخير دست به اقداماتي زده و در حال آماده کردن خود براي افزايش توليد در دوران رياست جمهوري ترامپ هستند. اما تاثير غيرمستقيم ترامپ بر بازار نفت را مي‌توان به دو دسته تقسيم کرد.
اول اينکه با اعمال سياست‌هايي از جمله افزايش نرخ بهره آمريکا و اتخاذ سياست‌هاي اقتصادي بسته رشد تقاضاي نفت جهان را دستخوش تغيير کند.
دوم اينکه با اعمال برخي سياست‌ها در قبال ايران و ديگر کشورهاي عضو اوپک موجب نوسان بازار شود.
روز گذشته نيز نفت مجددا با سيگنال ترامپ کاهش يافت و به کف سه ماهه خود نزديک شد. در واقع ديروز با سيگنال احتمال افزايش نرخ بهره، شاخص دلار رشد کرد و بر نفت و ديگر بازارهاي کالايي فشار آورد. همچنين شوک خبر رشد توليد 250 هزار بشکه‌اي اوپک که روز جمعه اعلام شد، همچنان بر بازار نفت اثرگذار بود و افت قيمت‌ها را سرعت بخشيد. برنت، شاخص بازار لندن 5/ 1 درصد کاهش يافت و به 44 دلار رسيد. نفت خام آمريکا نيز با 75/ 1 درصد کاهش قيمت به کانال 42 دلار وارد شد.
ترامپ عوامل بنيادي بازار نفت را چگونه تغيير مي‌دهد؟
ترامپ بر اين باور است که نرخ بهره در ايالات متحده بسيار پايين است و اين يکي از انتقادهاي اساسي وي به جنت يلن، رئيس کنوني بانک مرکزي آمريکا، فدرال رزرو محسوب مي‌شود. از همين رو پيش‌بيني مي‌شود با پايان دوره يلن در سال 2018 ترامپ به دنبال گزينه ديگري براي رياست فدرال رزرو باشد.
از سويي تحليلگران اقتصادي پيش‌بيني مي‌کنند که مجموع سياست‌هاي رئيس‌جمهور تاجر‌مسلک آمريکا افزايش تورم در اين کشور را به دنبال داشته باشد که احتمال افزايش سريع نرخ بهره بين بانکي را تقويت مي‌کند؛ چراکه طي يک سال گذشته که فدرال رزرو تصميم گرفته سياست‌هاي انقباضي خود را با افزايش نرخ بهره تشديد کند، سطح پايين نرخ تورم يکي از موانع بر سر اين راه بوده است، به‌طوري‌که بر خلاف برنامه‌هاي قبلي فدرال رزرو تنها يک بار توانست طي يک سال گذشته اقدام به افزايش نرخ بهره بين‌بانکي کند و نرخ بهره را از بازه صفر تا 25/ 0 درصد به بازه 25/ 0 درصد تا نيم‌درصد رساند.
از اين رو، احتمالا با افزايش تورم در پي اقدامات رئيس‌جمهوري جديد ايالات متحده، روند افزايش نرخ بهره در اين کشور سرعت گيرد. افزايش نرخ بهره رشد شاخص دلار را به دنبال دارد، از همين رو در چند روز گذشته و بعد از برگزاري انتخابات آمريکا شاخص دلار حدود 3درصد رشد کرده است. افزايش ارزش دلار موجب مي‌شود که نفت و ديگر کالاهايي که با ارز دلار آمريکا در بازارهاي جهاني مبادله مي‌شوند، براي مشتريان غير‌آمريکايي گران‌تر تمام شود و کاهش تقاضا و افت قيمت اين کالاها را به دنبال دارد.اما عامل ديگري که احتمالا در سياست‌هاي ترامپ ديده شود و به‌طور غيرمستقيم بازار نفت را تحت تاثير قرار دهد، ضعف اقتصاد جهاني به خصوص اقتصادهاي نوظهور است.
رئيس‌جمهوري منتخب در نطق‌هاي انتخاباتي خود چين را استاد بزرگ دستکاري نرخ ارز و رباينده شغل در آمريکا ناميده بود و حتي تهديد مي‌کرد که براي کنترل واردات کالا از چين تعرفه‌هاي واردات از اين کشور را به 45 درصد خواهد رساند. از سويي سياست‌هاي اقتصادي ترامپ بسته و معطوف به داخل آمريکا خواهد بود که کاهش ضعف اقتصاد جهاني را به دنبال خواهد داشت. ضعف اقتصادهاي نوظهور که طي چند سال اخير به‌عنوان موتور محرکه رشد تقاضاي نفت عمل کرده‌اند، کاهش رشد تقاضا و کاهش قيمت‌ها را به دنبال خواهد داشت.
شيل در عصر ترامپ
با انتخاب ترامپ به‌عنوان رئيس‌جمهوري آمريکا، توليدکنندگان نفت شيل با اعتماد به نفسي که به دست آورده‌اند، در حال تزريق دوباره نقدينگي، تجهيزات و کارگران در زمينه توليد انرژي هستند. هرچند در اين چرخش توليدکنندگان شيل، مصمم بودن اوپک براي اجراي طرح کاهش توليد بي‌تاثير نبوده است. به اين ترتيب توليدکنندگان شيل که طي سال‌هاي رياست جمهوري باراک اوباما بر ايالات متحده آمريکا با قوانين سختگيرانه زيست‌محيطي براي گسترش فعاليت‌هاي خود مواجه بودند با روي کار آمدن رئيس‌جمهوري که طرفدار «استقلال انرژي» در آمريکا است، وارد فضاي تازه‌اي براي افزايش توليد شده‌اند.
توليدکنندگان نفت شيل يا نفت‌هاي غيرمتعارف در حالي شرايط فعلي را براي رشد توليد مناسب مي‌بينند که طي سال‌هاي گذشته گام‌هايي اساسي در جهت کاهش هزينه‌هاي توليد برداشته‌اند. علاوه بر اين ترامپ پيش از اين در نطق‌هاي انتخاباتي خود وعده تغيير سياست‌هاي آمريکا درخصوص حمايت‌هاي محيط زيستي و رشد توليد انرژي‌هايي چون نفت و گاز را داده بود. ترامپ اعلام کرده است قوانين موجود که مانع حفاري‌هاي نفتي در برخي ايالات آمريکا و همچنين مناطق فراساحلي مي‌شود را رفع خواهد کرد. در اين بين انتخاب احتمالي هارولد هام، غول توليدکننده نفت شيل به‌عنوان وزير انرژي کابينه ترامپ احتمال اتخاذ سياست‌هايي در راستاي حمايت از توليدکنندگان نفت در آمريکا را تقويت کرده است.
در اين بين احتمال توافق در اوپک و کاهش توليدات اين سازمان، قوت قلب بيشتري به توليدکنندگان نفت شيل داده است. به‌طوري‌که مدير اجرايي يکي از بزرگترين توليدکنندگان مستقل نفت در آمريکا به رويترز مي‌گويد: ما در حال بازگشت به عرصه کار هستيم، اما همچنان محتاطيم. بر‌اساس گزار‌ش‌هاي موجود تعداد دکل‌هاي حفاري در ايالات متحده آمريکا از 28 سپتامبر به اين سو، يعني زماني‌که کشورهاي عضو اوپک در الجزاير براي کاهش توليد به توافقي اوليه رسيدند، رشدي 6 درصدي داشته است، رشدي که انتظار مي‌رود با سياست‌هاي مشوقانه ترامپ براي ورود سرمايه‌گذاران به عرصه انرژي، بيشتر هم شود.
در حال حاضر شرکت اکسيدنتال پتروليوم، شورون، پايونير و کونوکو فيليپس در حال اضافه کردن چاه‌هاي حفاري و تجهيزات براي افزايش فعاليت‌هاي خود هستند. براي مثال شرکتي مانند Oasis Petroleum به‌عنوان يکي از توليدکنندگان بزرگ نفت در شمال آمريکا معامله‌اي 785 ميليون دلاري با شرکت SM Energy انجام داده است که از خوش‌بيني نسبت به آينده نفت حاصل شده است.
اين شرکت همچنين برنامه‌هايي براي افزايش سکوهاي توليدي دارد. تمام اين اتفاقات طي تنها چند روز پس از انتخاب شدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئيس‌جمهور آمريکا رخ داده است. اتفاقاتي که به خصوص با تقويت شاخص دلار پس از برگزاري انتخابات رياست جمهوري در ايالات متحده آمريکا، تقويت شده است. فعالان نفت شيل آمريکا عقيده دارند مي‌توانند توليدات خود را حتي با قيمت 40دلار براي هر بشکه نفت حفظ کنند و با رسيدن قيمت‌ها به 45 يا 50 دلار بر هر بشکه با رشد همراه شوند.
حالا بعد از دو سال جنگ نفتي اوپک به سردمداري عربستان در مقابل توليدکنندگان نفت‌هاي غيرمتعارف، با روي کار آمدن ترامپ شرايط بيش از هر زمان ديگري براي از سرگيري رشد نفت شيل آماده است. شرکت‌هاي نفتي در آمريکا با روي کار آمدن ترامپ براي کاهش هزينه‌هاي توليد و افزايش برنامه‌هاي کاري خود بيشتر به تکاپو افتاده‌اند تا بتوانند در قيمت‌هاي فعلي دوام آورده و با شروع دوباره توليد نفت خام، رشد بيشتري را در آينده به دست بياورند.
ترامپ دوست جديد اوپک است؟
با انتخاب ترامپ بسياري از تحليلگران اعلام کردند که شرايط براي اوپک دشوار شده و ضرورت رسيدن به توافق براي کاهش توليد در اين سازمان بيشتر مي‌شود؛ چراکه سياست‌هاي احتمالي ترامپ افت بيشتر قيمت‌ها را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر اين، ترامپ به يقين سياست‌هايي اتخاذ خواهد کرد که نياز آمريکا به نفت اوپک را کاهش دهد که به معناي افزايش مازاد عرضه و افت بيشتر قيمت‌ها خواهد بود.
از همين رو، پيش‌بيني مي‌شود فشار بر اعضاي اوپک که اقتصادي متکي به نفت دارند، افزايش يابد و ضرورت رسيدن به توافق در اوپک با انتخاب ترامپ بيشتر از قبل شده است. اوپک حدود 50 روز پيش در نشستي در الجزاير به توافقي کلي و مقدماتي بر سر کاهش توليدات خود دست يافت.
اعضاي اين سازمان اعلام کردند که توليد خود را در سطح 5/ 32 تا 33 ميليون بشکه در روز نگه خواهند داشت و درخصوص جزئيات و سهم هر يک از اعضا از اين مقدار توليد در نشست عادي اين سازمان که 30 نوامبر در مقر اصلي اوپک در وين برگزار مي‌شود، تصميم گرفته خواهد شد. با اين حال توليد اعضاي اوپک در دو ماه گذشته مسير افزايشي طي کرده است؛ به‌طوري‌که اين سازمان براي رسيدن به سطح توليد توافق شده در الجزاير بايد از مقدار توليد خود در ماه گذشته ميلادي حداقل 800هزار و حداکثر 3/ 1 ميليون بشکه بکاهد.
جوليان لي، تحليلگر بازار نفت خبرگزاري بلومبرگ، روز گذشته در گزارشي با بيان اينکه تنها يک «دوست» يا «معجزه» مي‌تواند اوپک را از شرايط کنوني نجات دهد، اعلام کرد که با وجود همه اظهارات ضد اوپکي ترامپ، وي ممکن است به‌طور ناخواسته به نفع اوپک عمل کند. جوليان لي، احتمال تحريم مجدد ايران و کاهش صادرات و توليد نفت کشورمان را اقدامي از سوي ترامپ مي‌داند که به ادعاي او مي‌تواند اوپک را از شرايط کنوني نجات دهد؛ چراکه در حال حاضر صادرات نفت خام کشورمان به بيش از 4/ 2 ميليون بشکه در روز رسيده است، اين رقم حدود 4/ 1 ميليون بشکه بيش از ميزان صادرات نفت کشور در دوران تحريم‌ها است.
از همين رو در صورتي که ترامپ اقداماتي در راستاي تحريم مجدد ايران انجام دهد و رشد صادرات نفت ايران در دوران پسابرجام از بازار نفت حذف شود، توليد اوپک بدون هيچ اقدامي از سوي اعضاي اين سازمان به مقداري که بازار براي متعادل شدن نياز دارد، کاهش مي‌يابد و قيمت‌ها رشد چشمگيري خواهند داشت. لي بر اين باور است که اين خبري خوب براي توليدکنندگان نفت شيل که از حاميان مهم ترامپ در انتخابات گذشته آمريکا بودند، است. با اين حال رشد قيمت‌ها به معناي افزايش قيمت سوخت و نارضايتي اغلب مردم آمريکا که بزرگترين مصرف‌کننده بنزين جهان هستند، محسوب مي‌شود که ترامپ را بر سر دوراهي قرار خواهد داد.