دولت عربستان مطابق حقوق بين الملل اعم از عرفي ومعاهده اي مي بايستي کليه اقدامات لازم را در جهت حفظ وتضمين حق حيات وامنيت جاني بيگانگان قانوني در قلمرو سرزميني خود اتخاذ نمايد.
پايگاه خبري تحليلي پيرغار به قلم محمد قاسمي کارشناس ارشد حقوق بين الملل و عضو کانون بسيج حقوقدانان شهر فارسان به بررسي حقوقي ابعاد حادثه منا و احقاق حقوق جانباختگان از منظر حقوق بين الملل پرداخت و نوشت:
رويداد منا در مراسم و مناسک عبادي و اجتماعي حج در دوم مهر ماه1394هجري شمسي مصادف با عيد قربان در مراسم رمي جمرات نزديک تقاطع آن با خيابان224 که ناشي از سوء مديريت وبرخوردهاي غير اخلاقي وغير انساني دولت عربستان بود ومنجر به خفه شدن وله شدن هزاران زائر در هواي گرم عربستان وبيابان عرفات ومنا تحت تاثير ازدحام بيش از حد حجاج در اين منطقه گرديد يکي از بدترين رويدادهاي تاريخي وفجايع دلخراش عظيم انساني بود.
قبل از فاجعه منا حمايت وحفظ جان زائران از طريق اتخاذ تدابير لازم پيشگيرانه ومديريت مناسب اجراي مناسک مذهبي حج از وظايف مسلم و بديهي دولت عربستان از بعد ميزبان بودن وخادم الحرمين وضيوف الرحمان ودادن ويزا محسوب مي شود .
دولت عربستان مطابق حقوق بين الملل اعم از عرفي ومعاهده اي مي بايستي کليه اقدامات لازم را در جهت حفظ و تضمين حق حيات و امنيت جاني بيگانگان قانوني در قلمرو سرزميني خود اتخاذ نمايد که در انجام اين کار قصور و کوتاهي نموده وحتي برخلاف ضوابط يادشده نه تنها در امداد رساني حسن نيت خود را به نمايش نگذاشت بلکه در راه امداد و نجات با توسل به هر وسيله اي جهت کم رنگ جلوه دادن حادثه موانعي را بوجود مي آورد که به موجب حقوق بين الملل اقدام دولت عربستان بعنوان دولت ميزبان نقض تعهد عرفي امداد رساني به آسيب ديدگان تلقي مي گردد در نتيجه موجب تخلف ومسئوليت بين المللي دولت آل سعود را فراهم نموده است.
بيشترين قربانيان حادثه منا،اتباع دولت ايران با تعداد 464 نفر بودند که حمايت دولت ايران از اتباع خود وبويژه جانباختگان حادثه منا و مسئول دانستن عربستان در قبال اين حادثه يک اختلاف حقوقي محسوب مي شود چراکه نشان دهنده اين است که دولت عربستان برخلاف اسنادلازم الاجرا از جمله کنوانسيون وين1963ناظر بر روابط کنسولي،کنوانسيون بين المللي رفع هر گونه تبعيض نژادي 1965وعهد نامه مودت ميان ايران وحجاز ونجدوملحقات آن1308شمسي عمل نموده است.
به عنوان يک محقق پيشنهاد مي دهم که اجلاسيه في مابين کشورهاي اسلامي نسبت به مديريت ضعيف دولت عربستان تشکيل گردد و هر کشور اسلامي نماينده براي تقويت مديريت حج داشته باشند.
که گفته ز دست سواران،منا مرده است لبيک پياده روان تا ابد زنده است
که گفته پياده روان خدا تشنه است ز جور پليدان مشعر،منا سخته است
که سعدي سخنور چه خوش گفته است که شعرش ز وصف بشر شهره است
بني آدماعضاي يکديگرند که در آفرينش ز يک گوهرند
چو عضوي به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
که هرکه چو مهر در دلي کاشته است که حقا زخاک وي بشر ساخته است
که هرکه به نيک گوهرش راسته است به آنکه به کاخ تاج وزر داشته است