جمهوري اسلامي ايران از جمله کشورهايي بود که به خصوص در دولت يازدهم بارها تمايل خود براي لغو ويزا با کشورهاي مختلف را اعلام کرد تا جايي که حتي حسن قشقاوي معاون کنسولي وزارت امور خارجه گفت: «آماده ارائه خدمات ويزايي و همچنين لغو ويزا براي هر کشوري به صورت متقابل هستيم.» و در اين راستا کارگروهي با عضويت نهادهاي امنيتي و انتظامي، وزارت امور خارجه و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري تشکيل و تصميم‌ها و طرح‌هاي آن در کميسيون‌هاي تخصصي هيأت دولت بررسي و مشخص شد.

با روي کار آمدن دولت روحاني و در شرايطي که دولت جديد از تلاش براي تقويت صنعت گردشگري ايران با اقداماتي نظير حذف رواديد سخن مي گفت، کشورهاي گرجستان، عمان، اندونزي، مصر و مالزي روندي منفي در روابط گردشگري خود با ايران پيش گرفتند.

در 12 تيرماه سال 92، در همان روزهايي که رئيس جمهور جديد ايران در سخنراني هاي خود، از تعامل سخن مي گفت، دولت گرجستان اعلام کرد به صورت يکجانبه، اقدام به لغو قراردادي کرده که سه سال پيش براي سفر اتباع دو کشور بدون نياز به ويزا، ميان ايران و تفليس به امضا رسيده بود.

لغو رواديد ايران و گرجستان

البته اين در حالي است که چندي پيش در ديدار سفير جمهوري اسلامي ايران در تفليس با معاون وزير امور خارجه گرجستان، يادداشت رسمي اين کشور درباره لغو رواديد به سفير ايران تسليم شد که بر اساس اين تصميم دولت گرجستان، شهروندان جمهوري اسلامي ايران از اين پس مي توانند بدون رواديد به گرجستان سفر کنند و به مدت 45 روز در اين کشور اقامت داشته باشند.

  و اينگونه مجدادا برنامه لغو رواديد ميان ايران و گرجستان اجرايي شد.

لغو ويزا ميان ايران و ارمنستان

ارمنستان نيز از ديگر کشورهايي بود که از اجرايي شدن تسهيل رفت و آمد بدون ويزا را در خرداد ماه 1395 خبر داد و اين مهم در جلسه هيئتات دولت اين کشور به تصويب رسيد.

پس از اين بود که سفارت کشورمان در ارمنستان در بيانيه‌اي اعلام کرد: با توجه به اجرايي شدن يادداشت تفاهم لغو رواديد در 16 مرداد 1395 ميان جمهوري اسلامي ايران و جمهوري ارمنستان از اين پس اتباع دو کشور جهت ورود به کشور مقابل نياز به ويزا نخواهند داشت.

گام اوليه براي لغو رواديد ايران و آذربايجان

اين در حالي است همزمان با سفر دکتر حسن روحاني براي حضور در اجلاس سه جانبه ايران، روسيه و جمهوري آذربايجان در باکو، از «لغو رواديد» از سوي اين کشور براي اتباع ايراني خبر داده بودند هرچند که پس از اين سفير تام الاختيار کشورمان در جمهوري آذربايجان گفت: رژيم لغو رواديد با آذربايجان در دستور کار است و به صورت مرحله اي اجرا مي شود.

اما همين کافي بود تا برداشتن گام هاي اوليه براي تسهيل رفت و آمد ميان دو کشور برداشته شود چراکه رژيم لغو رواديد و حتي صدور ويزاي فرودگاهي به رشد و رونق گردشگري کشورها کمک مي کند و فرصتي براي استفاده از ظرفيت هاي گردشگري دو کشور طرف توافق در فرآيند توسعه اقتصادي و فرهنگي خواهد بود.

سهولت سفر شهروندان ايران و روسيه

چنانچه بر همين اساس بود که در جريان سفر ولاديمير پوتين به تهران در نوامبر سال 2015، طرفين اقدام به امضاي تفاهم نامه دوجانبه اي براي سهولت در شرايط سفر شهروندان روسيه و ايران شدند و در حال حاضر سهولت در اخذ رواديد براي تجار، هيات هاي رسمي، شخصيت هاي علمي و فرهنگي اعمال مي شود.

لغو رواديد ايران با کدام کشورهاست؟

طبق آمارهاي اعلام شده جمهوري اسلامي ايران هم اکنون با حدود 12 کشور لغو رواديد متقابل دارد، و همچنين 28 کشور براي لغو رواديد با ايجاد شرايط متقابل هدف گذاري شده اند که در دستور کار و فرايند مذاکرات و توافق وزارت امور خارجه با طرف هاي مقابل براي ايجاد اين شرايط قرار گرفته است.

همچنين در حال حاضر اتباع 190 کشور دنيا امکان دريافت ويزاي فرودگاهي براي سفر به ايران دارند و با توجه به تقاضاي بسيار زياد اتباع خارجي به ويژه کشورهاي مسلمان و عربي براي سفر به ايران و درخواست حضور بيشتر در کشورمان، با پيشنهاد مشترک وزارت امور خارجه و سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، زمان استفاده از ويزاي فرودگاهي از يک به 3 ماه افزايش يافته است.

گفته مي شود ليست کشورهايي که هم اکنون با جمهوري اسلامي ايران قرارداد لغو رواديد (ويزا) دارند عبارتند از: سوريه، ترکيه ، کيپ ورد، کنيا، ماداگاسکار، موزامبيک، سيشل، تانزانيا، توگو، اوگاندا، بوليوي، دومينيکا، اکوادور، هائيتي، نيکاراگوئه، ونزوئلا، ارمنستان، بنگلادش، لائوس، ماکائو، مولداوي، مالزي، نپال، سريلانکا، تيمور شرقي، کوزوو، جزاير کوک، ايالات فدرال ميکرونزي، نيووي، پالائو، ساموآ، تووالو، گرجستان، آذربايجان.

ضرورت هاي لغو رواديد ميان ايران و کشورهاي همسايه با اشتراکات فرهنگي و مذهبي

هرچند که لغو رواديد با ساير کشورها در يک فرآيند متقابل بايد انجام شود اما اين در حالي است که شايد بهتر باشد اين تسهيل رفت و آمد با برخي کشورها از جمله کشورهاي دوست و همسايه در اولويت لغو رواديد قرار گيرند چراکه هر گونه تسهيل‌سازي در اين امر، موجب ايجاد رغبت و انگيزه بيشتر گردشگران براي سفر به کشورها مي‌شود.

در مجموع لغو رواديد با کشورها اگر با توجه به مصالح امنيتي مورد توجه و پيگيري قرار گيرد، به همراه فراهم بودن بسترهاي مناسب مي‌تواند يکي از عوامل بسيار مؤثر در ورود متقابل گردشگران به کشورها باشد و توافق کشورها در اين زمينه، مراحل پيچيده و زمان‌بر اخذ رواديد را به عنوان يکي از عمده مشکلات گردشگران در سفر به کشورها از بين خواهد برد.

مصداق بارز اين مهم تعامل با کشورهايي است که به دليل اشتراکاتي از قبيل فرهنگي و مذهبي، ميزان رفت و آمد متقابل بيشتري في ما بين آنها وجود دارد.

سالانه هزاران نفر از شهروندان عراقي براي زيارت حرم امام رضا و حرم حضرت معصومه به مشهد و قم، براي درمان به تهران و براي استفاده از مناظر زيباي تاريخي و طبيعي به اصفهان و شهرهاي شمالي ايران سفر مي کنند و اين در حالي است که هر ساله در اربعين حسيني، بزرگترين زنجيره انساني با حضور گسترده و ميليوني شيعيان و نيز ايراني ها از نجف تا کربلاي حسيني تشکيل مي شود.

حماسه دهها ميليوني اربعين که به جرئت ميتوان گفت نمونه ي مشابه ديگري در دنيا وجود ندارد اما در اين ميان لغو ويزاي عراق يکي از موضوعاتي بوده است که از سوي مسئولين دو کشور مطرح شده است.

لغو رواديد ايران و عراق، وعده اي که بر زمين ماند

بهمن ماه 94 بود که در ديدار نخست وزير عراق با علي لاريجاني رييس مجلس شوراي اسلامي، حيدر العبادي از پيگيري براي لغو رواديد بين جمهوري اسلامي ايران و جمهوري عراق خبر داده بود.

واقعيت هاي موجود حاکي از آن است که رواديد يکي از منابع درآمدي عراق به ويژه در زمان فعلي است که به دليل حضور داعش ميزان فروش نفت کشور عراق نسبت به گذشته کاهش يافته است و هر چند دولت عراق در اين وضعيت آمادگي حذف آن را ندارد اما بارها از سوي مسئولين وعده لغو رواديد داده شده است.

امسال نيز همزمان با ثبت نام ميليون ها ايراني براي سفر به سرزمين عراق در اربعين حسيني سعيد اوحدي رئيس سازمان حج و زيارت گفت: : دولت عراق در دو سه سال گذشته هماهنگي‌هاي خوبي در زمينه برگزاري مراسم اربعين داشته و طي جلساتي که معاونت کنسولي وزارت امور خارجه با سفير عراق در ايران داشته، مقرر شده تا دو هفته آينده و پيش از شروع ثبت‌نام پياده‌روي اربعين، شرايط صدور ويزاي عراق و قيمت آن از طريق سفارت اين کشور اعلام عمومي شود.

ابهامات پيرامون بيمه زائران اربعين حسيني

سعيد اوحدي سپس با يادآوري طرح اجباري بيمه در اربعين امسال اظهار کرد: اين طرح در راستاي تامين امنيت زائران اجرا مي‌شود و براساس آن امکان ثبت‌نام و دريافت ويزاي اربعين وجود ندارد، مگر آن‌که بيمه خريداري شود. نرخ بيمه اربعين هنوز مشخص نشده، اما سعي مي‌شود در مذاکره با شرکت عامل، قيمت منطقي براي آن تعيين شود.

مبهم بودن ميزان تعيين شده بيمه زائران اربعين حسيني در حالي است که بر اساس اجرايي شدن طرح اجباري بيمه در راستاي تامين امنيت زائران، امکان ثبت‌نام و دريافت ويزاي اربعين بدون اين بيمه غير ممکن است.

همچنين ذکر اين نکته لازم است که چند روز پيش نيز نشست مشترک هيئت‌هاي ايراني و عراقي در رابطه با اربعين حسيني در ستاد مرکزي اربعين حسيني در وزارت کشور برگزار شد و در اين ديدار صميمانه پيشنهاد ايران در خصوص صدور رواديد اربعين به صورت الکترونيک مورد بررسي قرار گرفت.

چرا لغو رواديد ايران و عراق اولويت دولت نيست؟

اما انتظار مي رفت در کنار موضوعات مطرح شده در اين نشست صميمي، لغو رواديد بين کشور ايران و عراق به عنوان کشوري همسايه با اشتراکات فرهنگي و مذهبي در اولويت اقدامات دولت قرار گيرد چنانچه همين چند روز پيش بود که محمد نهاونديان رئيس دفتر رئيس جمهور در بيست و يکمين نشست کميته اجرايي و کميته‌هاي تخصصي اتاق بازرگاني و صنعت اکو از سياست ايران در راستاي لغو رواديد با کشورهاي همسايه خبر داد.

بهتر نيست مسئولان، در اين باره، متفاوت تر بيانديشند و گام هاي جدي تري را در اين زمينه بردارند ؟

منبع:اتاق خبر 24