عيد سعيد فطر، ضيافتي براي پايان ميهماني بزرگ الهي است، آداب اين ضيافت را به تأسي از سيره بزرگان دين، به جاي آوريم.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، احياء شب عيد، زيارت امام حسين عليه السلام، غسل شب و روز عيد، پرداخت زکات فطره و تکبير خداوند، برخي از آداب عيد سعيد فطر برشمرده شده اند.
1) احياء شب عيد
امام صادق عليه‌السلام به نقل از پدر بزرگوارش فرمود:
«کانَ عَلِىُّ ابْنُ الْحُسَيْنِ عليهماالسلام يُحْيى لَيْلَةَ عَيْدِ الْفِطْرِ بِالصَّلاةِ حَتّى يُصْبِحَ وَ يَبيتُ لَيْلَةَ الْفِطْرِ فِى الْمَسْجِدِ؛ (1) امام سجاد عليه‌السلام ، شب عيد فطر را با نماز به صبح مى‌آورد و در مسجد به شب زنده‌دارى مى‌پرداخت.»
2) زيارت امام حسين عليه‌السلام
سيد ابن طاووس در اقبال الاعمال از جمله آداب شب عيد فطر را، زيارت امام حسين عليه‌السلام معرفى مى‌کند.
3) غسل شب و روز عيد
از جمله آداب شب و روز عيد فطر، غسل است. وقت غسل شب عيد، از اول مغرب تا اذان صبح است؛ گرچه انجام آن در ابتداى شب بهتر است. و وقت غسل روز عيد، از اذان صبح تا غروب آفتاب است؛ گرچه بهتر است آن را پيش از نماز عيد به جا آورد و اگر از ظهر تا غروب بجا آورد، احتياط واجب آن است که به قصد رجاء انجام دهد. (2)
4) پرداخت زکات فطره
همچنان که تمام بودن نماز به صلوات بر پيامبر و آل اوست و بدون صلوات نماز ناتمام است، تمام بودن روزه نيز به پرداخت زکات فطره است.
قال ابوعبداللّه عليه‌السلام : «اِنَّ مِنْ تَمامِ الصَّوْمِ اِعْطاءُ الزَّکاةِ ـ يَعْنِى الْفِطْرَةَ ـ کَما اَنَّ الصَّلاةَ عَلَى النَّبِىِّ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله تَمامُ الصَّلاةِ، لاَ نَّهُ مَنْ صامَ وَ لَمْ يُوَدِّ الزَّکاةَ فَلا صَوْمَ لَهُ اِذا تَرَکَها مُتَعَمِّدا؛ (3) امام صادق عليه‌السلام فرمودند: از جمله کارهايى که موجب کامل شدن روزه است، پرداخت زکات فطره است، همچنان که صلوات بر پيامبر صلى‌الله‌عليه و آله ، موجب کامل شدن نماز مى‌شود. اگر کسى روزه بدارد ولى زکات فطره را از روى عمد پرداخت نکند، در واقع روزه نداشته است [و روزه‌اش مقبول نيست].
زکات فطره، علاوه بر آنکه باعث تمام بودن روزه است، نقصان زکات مال را نيز جبران مى‌کند.
امام على عليه‌السلام فرمود: «مَنْ اَدّى زَکاةَ الْفِطْرَةِ اَتَمَّ اللّهُ بِها ما نَقَصَ مِنْ زَکاةِ مالِهِ؛ (4) کسى که زکات فطره پرداخت کند، خداوند به وسيله آن، نقصان در [پرداخت] زکات مالش را جبران مى‌کند.»
5) تکبير خداوند
به پاس امداد الهى و يارى رساندن او در پيروزى بر ديو نفس و برخوردارى از نعمت هدايت و سرمايه معنويت، بايد ولى نعمت را بزرگ داشت و او را تکبير گفت.
بعد از نماز مغرب و عشاى شب عيد، پس از نماز صبح و ظهر و عصر روز عيد و نيز پس از نماز عيد فطر مستحب است چنين تکبير بگويند: «اللّه اکبر، اللّه اکبر، لا اله الا اللّه و اللّه اکبر، اللّه اکبر و للّه الحمد، اللّه اکبر على ما هدانا.» (5)
6) کراهت روزه تا سه روز پس از عيد فطر
در برخى روايات توصيه شده است که تا سه روز پس از عيد فطر، از روزه گرفتن خوددارى شود.
امام صادق عليه‌السلام فرمودند: «لا صِيامَ بَعْدَ الاَضْحى ثَلاثَةَ اَيّامٍ وَلا بَعْدَ الْفِطْرِ ثَلاثَةَ اَيّامٍ اِنَّها اَيّامُ اَکْلٍ وَ شُرْبٍ؛ (6) تا سه روز پس از عيد قربان و عيد فطر، روزه داشتن روا نيست. اين روزها، روزهاى خوردن و آشاميدن است.»
پي نوشت :
1. حر عاملى، وسائل الشيعه، (آل البيت)، ج8، ص87.
2. رساله امام خمينى رحمه‌الله ، مسئله 644.
3. سيد ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج1، ص466؛ شيخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ج2، ص119.
4. شيخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ج2، ص119.
5. رساله امام خمينى رحمه‌الله ، مسئله 1526.
6. حر عاملى، وسايل الشيعه، (آل البيت)، ج10، ص519.