کد مطلب: 114396
چوغا تن پوش مردانه عشاير بختياري/ بافتني با قدمت 130 سال
تاریخ انتشار : 1393/01/01
نمایش : 1214
صنايع دستي استان چهار محال و بحتياري داراي ويژگي و شرايط ومختصاتي است که با انواع توليدات مشابه به دست ديگران قابل تميز دادن است، بخشي از اين ويژه گيها عبارتند از فعاليت در رشته صنايع دستي کاري است 100درصد زنانه که تمام مراحل آن را زنان و دختران انجام مي دهند و مردان در توليد آنها هيچ نقشي ندارند.
صنايع دستي بختياري فقط انواع بافتها را شامل نمي شودو تقريبا اغلب زنان و دختران ايلياتي با آنها آشنايي دارند.
بافندگان معمولا از نقشه براي بافتني استفاده نمي کنند مگر اينکه به قصد تفنن بخواهند محصولي شبيه به فرآورده هاي ديگر داشته باشند يا وقتي سفارشي براي مشتري دريافت کنند که ملزم به اجراي نقش و طرح پيشنهاد شده مشتري باشد.
پس به طور کلي نقشهايي که براي تزيين بافته ها به کار مي برند ذهني است ومعمولا از مواد اوليه توليد شده توسط خودشان بهره مي گيرند و در موارد محدودي از نخ پنبه اي کارخانه اي به عنوان تار بافته هايشان استفاده مي کنند.
از امتيازات توليدات بختياريها، عدم تشابه و ناهمانندي کارهايشان است و اين به دليل عدم استفاده از الگو و مدل براي نقوش توليداتشان است.
تنوع و گوناگوني رنگ و نقش در بافته هاي زنان و دختران بسيار زياد است و کمتر مي توان ديد که بافنده اي دو يا چند محصول يک اندازه و يک نقش با رنگ واحد توليد کند.
چوقا که گاهي چوخا نيز تلفظ مي شود، نوعي عباي دهقاني است که زنان از پشم سفيد طبيعي مي بافند و داراي خطوط عمودي آبي تيره يا مشکي است که مردان بختياري آن را روي لباسهاي خود مي پوشند.
ماده اوليه چوقا پشم است که زنان بختياري آن را به گونه اي بسيار نازک و ظريف مي ريسند و روي دستگاههاي ساده بافت، اين نوار از دو قسمت مساوي و متفاوت تشکيل مي شود و بلندي چوقا تقريباً تا سر زانو مي رسد و جلوي آن کاملا باز است.
چوقا فاقد آستين است. بهترين نوع چوقا که توسط زنان کيارسي بافته مي شود به "کيارسي بف" معروف است و داراي بافت بسيار ظريف بوده و تار آنها از جنس پنبه است و از بازار خريداري مي کنند.
دار چوقا به صورت افقي و تک نفره است و براي اينکه نخ پشمي مورد استفاده در بافت چوقا ظريف و يکنواخت ريسيده شود، آن را به هنگام پره گرداندن (نخ ريسي) از سوراخي که روي ناخن بلند انگشت شست تعبيه شده مي گذرانند.
چوقا از پشم بز به دو رنگ سياه و سفيد تهيه مي‌شود و خاصيت ضد باران دارد، گرما را در زمستان نگه‌مي‌دارد و در تابستان رطوبت و خنکي را حفظ مي‌کند.
چوقا قدمتي 130 ساله دارد
چوقا محصولي است که قدمت آن در اين استان به 130 سال قبل مي رسد، مبدا پيداش چوغا به طايفه ليواسي بحتياري در اين استان مي رسد.
کارشناس آموزش و ترويج اداره کل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشکري استان چهار محال و بحتياري با اشاره به اينکه چوغا تن پوش عبائي است که توسط زنان هنرمند عشاير بحتياري در اين استان توليد مي شود، اظهار داشت: قدمت اين محصول در اين استان به 130 سال مي رسد.
محمدرضا طاهر پور با بيان اينکه مواد تهيه اين کالاي دست باف زنان عشاير بختياري را ريشه پنبه اي و پشم نمره 10 اعلاء تشکيل مي دهد، بيان داشت: در خصوص نقوش هندسي بر روي چوقا نقل و قول هاي متفاوتي است که از اين نمونه مي توان بر نقوش نشان دهنده شاخ قوچ که نشان دهنده قدرت، رهبري و صلابت و ديگر نقل قول بر اين گفته است که نقوش چوقا بر گرفته از چغازنبيل و ......است.
مشهورترين چوقا متعلق به طايفه کيومرثي است
وي عنوان کرد: مشهورترين و با کيفيت ترين نوع چوقا در اين استان معرف به چوقا کيارسي منتخب به طايفه کيومرثي است.
طاهر پور با اشاره به اينکه محل توليد چوقا در تمامي وارکه هاي مناطق عشايري استان به خصوص مناطق عشايري و روستايي کوهرنگ است، بيان داشت: در زمان هاي گذشته نخ و پشم چوقا باف به صورت دستي تهيه مي شد اما هم اکنون پشم ونخ مورد نياز به صورت مکانيزه تهيه و در دسترس بافندکان قرار مي گيرد.
وي ياد آور شد: اغلب رنگ هاي مورد استفاده در اين هنر سفيد، مشکي و آبي تيره است.
